فناوری اطلاعات، تدبیر توسعه اقتصادی و اجتماعی

‌کاهش نابرابری و بهبود تحرک اجتماعی، شناسایی منابع جدید رشد و تعدیل و تراز‌کردن اهداف جدید مبتنی‌بر شرایط برای بهبود عملکرد اقتصادی، دغدغه‌ای جهانی شده است. بحران شیوع بیماری کووید‌19، وضعیت را پیچیده کرده، اما فرصت‌های بی‌نظیری را نیز مهیا كرده است. برجسته‌ترین فرصت، بهره‌جویی از فناوری‌های دیجیتالی و حرکت به سمت توسعه اقتصاد دیجیتال است. شتاب دگرگونی افزایش یافته، تکنولوژی‌های نوین از راه می‌رسند و نشان از انقلابی در صنایع گوناگون می‌دهند. با این سیر، جنبش فناوری و اثرات اقتصادی آن در آینده نزدیک درخور توجه خواهد بود.‌ این نوشتار فرازهایی از کاربردهای فناوری اطلاعات که منجر به توسعه سایر بخش‌ها و یاری‌رسان به رشد و پایداری سلامت و اقتصاد می‌شود، ارائه می‌كند.‌ به‌زودی رویکردهای بهداشتی پیشگیرانه‌تر می‌شوند و فناوری زیست‌شناسی مبتنی‌بر هوش مصنوعی، دانش خود را درباره نقش گیاهان و منابع طبیعی در سلامت انسان تکمیل می‌‌کند. پس از همه‌گیری بیماری کووید‌19، مردم به سلامت خود حساس‌تر شده و تقاضا برای غذای سالم افزایش یافته است. بالابردن ایمنی بدن به روش طبیعی، دیگر یک هدف تعریف‌شده جهانی است؛ بنابراین صنعت بهداشت و درمان، با ارتقای هوش زیستی، توانایی انعطاف‌پذیری به تحولات زندگی مردم را خواهد داشت و آنها را به مراقبت بیشتر در راستای کاهش هزینه‌های درمانی ترغیب و یاری خواهد کرد. برایند آن، عوارض جانبی و مرگ‌ومیر کمتر بوده و فقط برای حادترین حالات، نیاز به مراقبت‌های ویژه وجود خواهد داشت. با راهیابی فناوری به زندگی روزمره، تعداد کمتری از افراد بیمار خانه‌های خود را ترک می‌کنند که منجر به افت شیوع بیماری‌ها شده و بار مالی و انسانی سیستم‌های بهداشتی را کاهش می‌دهد. در سال‌های اخیر، پزشکی پیوسته در تکاپو بوده تا دانش و درک بیشتری از زیست‌شناسی انسانی را برای تصمیم‌گیری بالینی بهتر به دست آورد. هوش مصنوعی ابزاری است که امکان می‌دهد تا فهم بیشتر و بی‌سابقه از کلان‌داده‌های پزشکی که هرگز در گذشته به‌طور کامل از آنها استفاده نشده، حاصل شود. بیماری‌های لاعلاجی مانند هر بیماری مزمنی کنترل می‌شوند و با غربالگری زودرس و پیشگیرانه، نوآوری در تشخیص بهتر، سهولت بیشتر آزمایش‌ها، دقت بالاتر، هزینه مناسب، تشخیص زودرس و مداخله در انواع بیماری‌های لاعلاج نجات جان انسان‌های بیشتری میسر می‌شود و بار مالی و عاطفی کشف دیرهنگام بیماری بر دولت‌ها، بیمه‌ها و مردم تقلیل می‌یابد. ‌از سوی دیگر، زمین دارای دانسته‌های پنهانی است که وقوف بر آنها برای جلوگیری از بحران‌های مرتبط با همه‌گیری ضروری است. انسان‌ها 90 درصد از زندگی خود را در محیط ساخته‌شده به دست خود می‌گذرانند؛ اما اکوسیستم‌هایی باکتریایی، قارچی و ویروسی در این محیط وجود دارد که فقط فناوری‌های هوشمند و توانا در نمونه‌برداری سریع، دیجیتالی و تفسیر داده‌های میکروسکوپی می‌تواند دریافت انسان از آنها را ارتقا دهد. بررسی این لایه‌های نامرئی، امضاهای ژنتیکی را شناسایی کرده و قادر خواهد بود دریابد چه وقت افراد در معرض عوامل بیماری‌زا هستند، کدام سطوح و محیط‌ها بیشترین خطر انتقال را دارند و تأثیرگذاری آنها چگونه و تغییرات آنها در چه مدت زمانی خواهد بود. ‌با کاهش جابه‌جایی‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به واسطه شیوع بیماری کووید‌19، شرکت‌هایی که محصولات را طراحی و تولید می‌‌کنند، به‌سرعت فناوری‌ها بر پایه رایانش ابری را به کار می‌گیرند تا داده‌ها و فرایندهای محصول را هم‌زمان هوشمند کرده و سراسر خطوط تأمین، تولید و توزیع خود را بازتعریف کنند. این جریان هوشمندسازی می‌تواند فرایند تولید را به‌طور مستمر به سطح بالاتر کمیت و کیفیت برساند و منجر به کاهش ضایعات و اتلاف منابع و افزایش درآمدی شود که در‌نهایت مصرف‌کنندگان از محصولات با‌کیفیت بالاتر، دسترسی سریع‌تر و هزینه کمتر لذت خواهند برد. محاسبات کوانتومی مراحل ابتدایی خود را پشت‌سر گذاشته و در سال‌های آتی صنایع با کمک آن، قادر به رفع واقعی مشکلات خود خواهند بود. یکی از کاربردهای مهم این نوع جدید رایانه، شبیه‌سازی واکنش‌های شیمیایی پیچیده است؛ ابزاری قدرتمند که مسیری نو در تولیدات محصولات دارویی باز خواهد کرد و محاسبات شیمی کوانتومی به طراحی مواد جدید با خواص مدنظر متخصصان یاری خواهد رساند. در‌حال‌حاضر، بسیاری از شاخه‌های صنایع دارویی به آزمون و خطا، به مفهوم یک روند تکرار‌شونده، وقت‌گیر و پرهزینه اتکا دارند. کامپیوترهای کوانتومی ممکن است به‌زودی بتوانند این شرایط را تغییر داده و به‌طور درخور توجهی چرخه توسعه محصول را متعادل و هزینه‌های تحقیق و توسعه را کاهش دهند. رشد صنایع دارویی و شیمیایی و کاهش هزینه‌های مرتبط با آنها سهم بسزایی در رشد مالی و ذخیره‌سازی منابع خواهد داشت.‌در شرایط کنونی، نیاز به دسترسی آنلاین کالاها افزایش بسیاری یافته و با وجود شبکه‌های تلفن همراه، کالاها به آسودگی طی زمان اندکی تحویل مشتریان داده می‌شوند. اما با رشد و تقاضای بیشتر، دسترسی به شبکه‌های 5G با تأخیر کم، ظرفیت و امنیت بالاتر ضروری خواهد بود. امکان ارائه خدمات با این فناوری برای مشاغل و کسب‌وکارها می‌تواند تقویت‌کننده فعالیت‌های اقتصادی از‌جمله کارخانه‌های هوشمند، نظارت آنلاین و تولید محتوا باشد و اقتصاد مبتنی‌بر خدمات تلفن همراه را تغییر دهد. بر این مبنا، افزارهای جدید مانند روبات‌های خودران نسل‌های بعدی جامعه را قادر می‌کنند بازارهای پررونق و سودآوری خلق كنند. روباتیک هم‌اکنون نیز بسیاری از صنایع را تحت تأثیر قرار داده است؛ البته برخی بخش‌ها تا حد زیادی دست‌نخورده مانده‌اند، مانند خرده‌فروشی موادغذایی که با استفاده کاربردهای روباتیک متحول خواهد شد. خرده‌فروشان با درآمد و بهره‌وری بالاتر و بازده مثبت تجارت مواد غذایی آنلاین مواجه و این فناوری دسترسی گسترده‌تر به مواد غذایی با سرعت و هزینه کمتر را فراهم می‌کند.‌ شهرسازی و ساخت‌وساز نیز تبدیل به مجموعه‌ای هماهنگ از فرایندهای تولید هوشمند خواهد شد. ایمن، سریع و مقرون‌به‌صرفه، سازه‌هایی که با استفاده از مجموعه داده‌های غنی ازطریق اینترنت چیزها، هوش مصنوعی و تصویرسازی خلق می‌شوند. دقت در برنامه‌ریزی و اجرا، متخصصان ساختمانی را قادر می‌کند به‌جای آنکه محیط آنها را کنترل کند، آنها محیط را کنترل و فعالیت‌ها را آسان‌تر و طرح‌ها را با اطمینان بیشتر اجرائی کنند. این آینده ساخت‌وساز است و البته از حالا شروع شده است. هوشمندسازی شهرها ضرورت زندگی آینده و رشد اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.همه‌گیری بیماری کووید‌19 ثابت کرد تا چه اندازه فناوری برای حفظ و تسهیل ارتباطات مهم است؛ نه‌فقط برای اهداف کاری و تجاری، بلکه برای ایجاد ارتباطات عاطفی. در چند سال آینده، فناوری هوش مصنوعی مردم را در لایه‌های احساسی انسانی به هم وصل و آنها را به هم نزدیک‌تر خواهد کرد؛ حتی اگر از هم دور باشند، خط بین فضای فیزیکی و مجازی کم‌رنگ‌تر می‌شود. در‌حال‌حاضر یکی از نگرانی‌های اساسی در جهان، عوارض ناشی از خانه‌نشینی مردم و دوری از خانواده‌ها و دوستان است که در آینده هزینه‌های مرتبط با سلامتی روانی جامعه را فزونی خواهد داد. بنابراین قابلیت دیدار با ارائه کاملا دیجیتالی، به‌طور مستقیم فراهم و بخشی از این مشکل حل خواهد شد؛ البته ارائه این خدمات ساده نخواهد بود و حفظ حریم خصوصی داده‌ها برای ایجاد اعتماد در بین مصرف‌کنندگان نباید مغفول بماند. با افزایش اتصال دیجیتال، شرکت‌های تولیدکننده خدمات و محصولات ارتباطی باید شفافیت کامل و کنترل و امنیت داده‌های کاربران را سرلوحه خود قرار دهند.‌ بهره‌جویی از پتانسیل تحول فناوری اطلاعات، برای حل مشکلات در جهان از‌جمله فقر، بیماری، ضعف تغذیه و... آغاز شده و به‌زودی شاهد پیشرفت‌هایی ژرف در رفع برخی از این چالش‌های مهم جهانی خواهیم بود، زیرا کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و بزرگ‌ترین سازمان‌های تحقیق و توسعه، در به‌کارگیری راه‌حل‌های مبتنی‌بر فناوری اطلاعات و کاربرد عملی آن در تمامی ابعاد جامعه متمرکز شده‌اند. همه‌گیری بیماری کووید‌19واقعیت تلخی را به جوامع در رابطه با چگونگی واکنش جهانی به آشفتگی‌های انسانی و اقتصادی نشان داد، اما لزوم و ضرورت شفافیت و سرعت اطلاعات در بالاترین سطح را برجسته‌تر کرد و ثابت کرد ضمن شناخت و حمایت از فرصت‌های فناوری و نوآوری باید با سریع‌ترین و کوتاه‌ترین راه ممکن به آنها رسید. با نوآوری و طراحی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری قوی، پیشرفت اقتصادی در مسیر صحیح قرار می‌گیرد، اما این امر نیازمند تحول عمیق در همه بخش‌ها بوده و تنها در صورتی محقق خواهد شد که تمام مردم و نهادها همیار و همراه و با جدیت در دگرگونی شرایط موجود و خلق وضعیت جدید شرکت کنند.