تبعیض آشکار در توزیع واکسن برای فلسطینیها
محمود فاضلی. کارشناس مسائل بینالملل: جنبش حماس، رژیم صهیونیستی را به ممانعت عمدی از ورود هزاران واکسن کرونا به سرزمین فلسطینی دو میلیون نفری متهم کرد و این موضع اسرائیل را یک جنایت و نقض همه قوانین بینالمللی و هنجارهای بشردوستانه دانست. دولت فلسطین نیز از سازمان جهانی بهداشت خواسته است اسرائیل را مسئول کامل خطرات مرتبط با ممنوعیت ورود واکسن به غزه قلمداد کند. تشکیلات خودگردان در اوایل فوریه واکسیناسیون کادر پزشکی را پس از دریافت دو هزار دوز از اسرائیل آغاز کرد. قرار بود این تشکیلات در اواسط ماه فوریه 50 هزار واکسن دیگر را براساس سازوکار کوواکس دریافت کند. فلسطینیها همچنین 10 هزار دوز واکسن روس اسپوتنیک را دریافت کرده و قصد دارند آن را با فلسطینیهای نوار غزه تقسیم کنند. گروهی در اسرائیل معتقدند انتقال واکسنها به غزه مربوط به تصمیمی سیاسی است که میتواند به گفتوگوهای بین اسرائیل و حماس ارتباط داشته باشد. سازمان اسرائیلی مسئول عملیاتهای مدنی در سرزمینهای فلسطینی نیز تأکید میکند که درخواست فلسطین برای ورود واکسن در دست بررسی و در انتظار یک تصمیم سیاسی است. اسرائیل متهم است که شهروندان فلسطینی را از برنامه واکسیناسیون محروم کرده و حتی برخی نمایندگان پارلمان اسرائیل درخواست کردهاند ارسال واکسن به غزه که توسط حماس کنترل میشود، مشروط به آزادی دو اسرائیلی و تحویل جسد دو سرباز اسرائیلی کشتهشده در درگیریهای سال 2014 شود. بر پایه پیمان اسلو که سال 1993 میان اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین به امضا رسید، مسئولیت رسیدگی به بهداشت و درمان در کرانه باختری رود اردن و غزه بر عهده تشکیلات خودگردان فلسطینی است. رهبران فلسطینی و برخی از سازمانهای غیردولتی، اسرائیل را متهم میکنند درحالیکه اسرائیلیها بهسرعت واکسینه میشوند، این رژیم به وظایف قانونی و اخلاقی خود در مقابل فلسطینیان عمل نکرده و «ملت فلسطین را مورد تبعیضنژادی» قرار میدهد. تاکنون بیش از 56 درصد جمعیت اسرائیل دوز اول واکسن را دریافت کردهاند و به فراتر از 26 درصد آنها دوز دوم هم تزریق شده است. برخی از سازمانهای غیردولتی ضمن حمایت از فلسطینیها معتقدند اسرائیل به وظایف قانونی خود براساس کنوانسیون ژنو (که طبق آن یک قدرت اشغالگر با همکاری مؤسسات محلی مسئولیت مراقبت بهداشتی مردم محلی را بر عهده دارد) عمل نمیکند. اسرائیل به قرارداد اسلو درباره رابطه بین دولت اسرائیل و دولت فلسطینی اشاره میکند که براساس آن، دولت خودگردان فلسطین در مناطق تحت کنترل خود در کرانه غربی مسئولیت امور مدنی، از جمله مراقبت بهداشتی را بر عهده دارد. اسرائیل که در 2005 از غزه عقبنشینی کرد، مدعی است مسئولیت این رژیم در امور داخلی این سرزمین به پایان رسیده است. به ادعای تلآویو، اینکه دولت خودمختار با شرکتهای داروسازی خارجی مذاکره میکند ثابت میکند که آنها بهطور مستقل میتوانند به مراقبت پزشکی در حوزه مسئولیت خود بپردازند. وزیر بهداشت اسرائیل اخیرا مدعی شده بود اسرائیل از زمان بروز کرونا از نزدیک با دولت خودمختار همکاری میکند، اما مسئولیت ما در وهله اول واکسینهکردن شهروندان اسرائیل است. رژیم صهیونیستی درحالیکه این واکسن را تهیه کرده، به مسئولیتهای حقوقی خود در مقام یک اشغالگر بیتوجه است و با اتخاذ سیاست تبعیضنژادی مردم فلسطین را از این حق بهداشتی محروم کرده است. اسرائیل با طفرهرفتن از این مسئولیت حقوقی، آن را بر گردن حکومت فلسطین انداخته و به مسئولیت خود در قبال فلسطینیها توجهی نشان نمیدهد. مسئولان فلسطینی از اسرائیلیها خواستهاند تا واکسنهای کرونا را برای فلسطینیها در کرانه باختری و نوار غزه تأمین کنند. فلسطینیها از سازمانها و جامعه جهانی خواستهاند که اسرائیل را به عمل به تعهدات بینالمللی خود وادار کنند، چراکه به موجب ماده 56 توافقنامه چهارم ژنو، هر اشغالگری موظف به اجرای اقدامات لازم برای جلوگیری از شیوع بیماریهای همهگیر در سرزمین اشغالشده است. تلآویو بهتازگی به 19 کشور از جمله جمهوری چک، هندوراس و گواتمالا پنج هزار دوز واکسن کووید مدرنا اهدا کرده است؛ این کشورها از پایتختی بیتالمقدس (اورشلیم) برای رژیم اشغالگر حمایت میکنند. این تصمیم با انتقاد تند فلسطینیها روبهرو شد. مقامهای فلسطینی میگویند اسرائیل در مقام دولت اشغالگر، موظف به تأمین نیازهای درمانی شهروندان مناطق تحت اشغال است. برنی سندرز، سناتور دموکرات آمریکا، در واکنش به این اقدام اسرائیل در توییت خود نوشت: اقدام اسرائیل در اهدای واکسن کووید 19 به کشورهای خیلی دور، فلسطینیها را خشمگین و عصبانی کرده است. فلسطینیها اسرائیل را مسئول سلامت خود در مناطق اشغالی میدانند. ظالمانه است که بنیامین نتانیاهو درحالیکه بسیاری از فلسطینیها در سرزمینهای اشغالی همچنان منتظر دریافت واکسن هستند، از واکسنهای اضافی برای جایزهدادن به متحدان خارجیاش استفاده کند. معاون وزیر خارجه قطر در سخنانی در شورای حقوق بشر در ژنو اعتقاد دارد که اسرائیل باید واکسن کرونا را برای شهروندان فلسطینی تهیه کند. شانهخالیکردن مقامات اسرائیل از مسئولیت تأمین واکسن برای شهروندان اراضی اشغالی، به این معناست که اسرائیل یک نظام و سیستم آپارتایدی است که همه باید آن را محکوم کنند.