به بهانه سفر نخست‌وزیر در آستانه استعفای کره به تهران
ساختار قدرت در کره چگونه است؟
رئیس مجلس کهنه‌کار صحنه تحولات لبنان مترصد آن است تا اگر در تشکیل کابینه مقرر شد امتیازی کسب شود، شامل تعویق یا لغو انتخابات مجلس لبنان در سال ۲۰۲۲ هم بشود. زیرا نبی بری نگران آن است که احتمالا طی آن انتخابات، طرفداران بیشتری را از دست بدهد. سمیر جعجع، رئیس نیروهای لبنانی، به‌عنوان بازیگر تأثیرگذار در صحنه مارونی‌های لبنان در‌واقع مایل است روند تحولات لبنان را کاملا مسدود و متوقف کند. از طرفی اگر او وارد کابینه دولت شود، میشل عون مسیحی دیگر نمی‌تواند یک‌سوم کابینه را از آن خود کند، زیرا در این صورت باید سهم مسیحیان لبنان را با سمیر جعجع تقسیم کند. رئیس «نیروهای لبنانی» با سوابق نه‌چندان روشن خود در گذشته لبنان، اگر در امتناع از حضور در دولت ادامه دهد، با این سؤال روبه‌رو می‌شود که آیا می‌توان در مجلس لبنان حضور داشت ولی در دولت مشارکتی نکرد؟ ضمن آنکه اگر انتخابات مجلس لبنان لغو شود، او شانس بیشتری برای رسیدن به اهداف خود را که کنترل حداکثر قدرت در لبنان است نیز خواهد داشت. بالاخره باید از ولید جنبلاط سیاست‌مدار هزارچهره دروزی‌های لبنان یاد کرد که جناح میشل عون سال‌هاست تلاش می‌کند طلال ارسلان از دیگر سران دروزی‌ها را به‌عنوان رئیس حزب دموکراتیک لبنان که متعلق به جنبلاط است، جا بیندازد. در همین راستا جناح میشل عون خواستار کابینه دولت حریری با 20 عضو است تا از این رهگذر یک وزیر هم به طلال ارسلان تعلق گیرد تا باعث تضعیف جنبلاط هم بشود. اما در این بین جنبلاط هم در یک اقدام فرار به جلو با تعلق وزیر به طلال ارسلان، موافقت کرده و پس از دیدار اخیرش با رئیس‌‌جمهور لبنان طی مصاحبه خود به گونه‌‌ای برخورد کرد که گویی با رئیس‌‌جمهور درخصوص موضوع فوق به تفاهم دست یافته است. در یک نگاه کلی‌تر به نحوه بازیگری حزب‌الله در صحنه سیاسی داخلی لبنان به نظر میرسد که سیدحسن نصرالله درصدد ترغیب سعد حریری برای تشکیل دولت و واگذاری امتیازات جدید است و لذا اعلام می‌کند که از هر کابینه‌ای و با هر ترکیبی حمایت خواهد کرد و از این نظر خود هم عدول نمی‌کند. دبیرکل حزب‌الله پس از دیدار اخیرش با سعد حریری و میشل عون با انتشار پیام‌هایی درصدد سرعت‌بخشی به روند تشکیل کابینه و نمایش مواضع خود در تحقق این مهم با یادآوری این موضوع بوده است که سرانجام حل مشکل کابینه محقق می‌شود. در‌هرحال به نظر میرسد در افکار عمومی لبنان، پیشنهادات دبیرکل حزب‌الله همواره به طرفداری از رئیس‌‌جمهور و جبران باسیل، به‌عنوان معارضین نخست‌وزیری سعد حریری، ابراز می‌شود. از سوی دیگر جریان آزاد که سعد حریری آن را نمایندگی می‌کند معتقد است که رهبر حزب‌الله در دو جهت ایفای نقش می‌کند. از یک طرف می‌‌خواهد نشان دهد که طرفدار حریری است تا بدین‌ترتیب راه را برای میشل عون و اطرافیانش برای مانع‌تراشی باز کند و از سوی دیگر اصول طرح حریری را پذیرفته ولی تاکنون نام وزرای خود را اعلام نکرده زیرا قصد دارد از این طریق حق سخن‌گفتن برای خود در انتهای راه را محفوظ دارد. در شرایط جاری آنچه در صحنه تحولات داخلی لبنان درخصوص تشکیل کابینه دولت در‌حال گذار و تثبیت است، تلاشی است که حزب‌الله و جریان مقاومت در لبنان را که فداکاری‌ها و ازخودگذشتگی‌هایشان برای امنیت و ثبات لبنان و مقابله با تجاوزگری‌های رژیم صهیونیستی بر هیچ‌کس پوشیده نیست، یکی از عوامل کندکننده و مانع‌تراش در روند شکل‌گیری نهادهای قانونی و زمینه‌ساز برای مساعدت و کمک‌های بین‌المللی جهت بهبود شرایط اقتصادی لبنان جلوه دهد و در کنار این جریان مشکوک، ارتباط حزب‌الله با جمهوری اسلامی ایران و بازیگری این جریان برای مقاومت در منطقه را به شکل نامأنوسی تصویر کند که افکار عمومی لبنان و منطقه را از آن دور کند. در‌این‌بین و جدای از فضاسازی‌های داخلی و منطقهای که نشئت‌گرفته از جریان سلفی و حمایت‌های تمام‌وکمال عربستان سعودی است، پارهای اظهارنظرهای نزدیکان حزب‌الله و مؤثرین جریان مقاومت علیه رژیم صهیونیستی نیز باید با دقت نظر و فارغ از جوسازی‌ها مورد توجه قرار گیرد. مرحوم انیس نقاش مبارز ماندگار جریان مقاومت در منطقه که از ابتدای انقلاب اسلامی در ارتباط با تحرکات بیرونی مقاومت نیز قرار داشته است، در یکی از آخرین اظهارنظرهای خود قبل از درگذشتش در بهمن سال گذشته با رسانه المیادین که نزدیک به حزب‌الله هم هست، درخصوص تحولات جاری لبنان و فعالیت‌‌های حزب‌الله خاطرنشان کرده است که «هرگز قابل قبول نخواهد بود که اوضاع داخلی «لبنان» را از پرونده‌های مربوط به محور مقاومت و مقابله با دشمن صهیونیستی جدا کنیم. قابل‌قبول نخواهد بود اگر بگوییم که ما در جریان اوضاع مالی لبنان نبوده‌ایم، زیرا این مسئله مشکل و دل‌مشغولی مقاومت نیست. امنیت ملی تنها محدود به سلاح و دفاع نظامی نیست. این امنیت به آموزش‌و‌پرورش، اقتصاد، کشاورزی و بهداشت نیز مربوط می‌شود. عملیات نظامی بخشی از امنیت ملی است ولی فقط کافی نیست که از ملت دفاع کنیم». المیادین همچنین در معرفی «مرحوم» انیس نقاش اضافه کرده که ایشان از جمله کسانی بوده است که پیشنهاد تشکیل پاسداران انقلاب اسلامی را به‌منظور دفاع از دستاوردهای انقلاب در مقابله با کودتای نظامی داده بود و این پیشنهاد را در دیداری که در منزل وی با جلال‌الدین فارسی داشته به ایشان داده است. جلال‌الدین فارسی بعدها نماینده فلسطینی‌های جنبش فتح در ایران می‌شود. در همین ارتباط روزنامه «اوریان لو ژور» چاپ لبنان در تحلیلی درباره اوضاع جاری لبنان خاطرنشان می‌کند که دیدگاه‌های انیس نقاش در مورد محور مقاومت و نقش حزب‌الله در لبنان مورد قبول بسیاری در لبنان قرار دارد و اضافه می‌کند که در لبنان فقر فراگیر شده است. نارضایتی عمومی وسیع‌تر شده است و به نظر میرسد که خطر درگیری مجدد حزب‌الله با اسرائیل پذیرش کمتری خواهد داشت. این روزنامه در تحلیل خود اضافه می‌کند که حزب‌الله تحت تأثیر فشارهای ناشی از اظهارات انیس نقاش به فکر دورشدن از ائتلاف با میشل عون افتاده است. اوضاع اقتصادی لبنان به‌ویژه پس از استعفای دولت در پی انفجارات بندر بیروت، رو به وخامت نهاده است. هرچند از یک منظر تحلیل روزنامه «اوریان لو ژور» را می‌توان در راستای تبلیغات و تنش‌آفرینی‌‌های رژیم صهیونیستی در لبنان تلقی کرد اما از منظر بیان بخشی از افکار عمومی لبنان میتواند مورد توجه قرار داشته باشد. همچنین برخی دیدگاه‌های محافل داخلی لبنان بر این محور قرار دارد که شرایط منطقهای، حزب‌الله را به سمت تردید در اتخاذ تدابیر داخلی سوق داده و این امر میتواند حزب‌الله را بیش از پیش از هم‌پیمانان خود دورتر کند. ضمن آنکه تردید‌های حزب‌الله، جریان میشل عون - جبران باسیل را ممکن است به سمت پایان‌دادن به مواضع سخت خود در قبال تشکیل دولت مورد نظر سعد حریری سوق دهد. بدین معنی که به دلیل نگرانی از اینکه اگر اوضاع بین ایران و محور واشنگتن - تل‌آویو وخیم‌تر شود ممکن است جنگ با اسرائیل اجتناب‌ناپذیر شود. لذا با در‌نظرگرفتن مبانی این تحلیل، حزب‌الله نیاز خواهد داشت که اتحاد خود را با هم‌پیمانانش در لبنان جهت اجتناب از انزوا حفظ کند. برخی نظر‌ها نیز حول این محور دور می‌زند که بنا به تفکرات ابرازشده انیس نقاش، ایده مقاومت بر اثر فروریختن اقتصاد فعلی لبنان میتواند متلاشی‌شده تلقی شود و اگر حزب‌الله حل مشکلاتی همچون فساد طبقه سیاسی لبنان و واقعیت‌های مربوط به انفجارات بندر بیروت را مد نظر قرار ندهد، کارایی حرکت مقاومت دچار مشکل خواهد شد. و سرانجام اینکه هم‌زمان با چشم‌انداز نوعی بنبست در روند تشکیل کابینه لبنان که به دلیل تعارض دیدگاه‌های احزاب و جناح‌های داخلی این کشور است، فرانسوی‌ها که همواره حامی جریان مارونیت سیاسی لبنان بوده‌اند، در چارچوب راهبرد و سیاست‌های همیشگی خود در دفاع از منافع این طایفه در لبنان، حرکات خود را برای فشار بر لبنانی‌ها افزایش داده‌اند. ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در نشست اخیر خود با اعضای کمیسیون سیاست خارجی پارلمان فرانسه در ضمن ارائه گزارشی از وضعیت سیاست خارجی فرانسه به موضوع لبنان نیز اشاره و با لحنی تهدیدآمیز اعلام کرد که اگر برخی مسئولین لبنانی مسئولیت خود را نمی‌پذیرند ما تردیدی در به‌عهده‌گرفتن مسئولیت خود نداریم. در شرایطی که هیچ علامتی از گره‌گشایی در روند تشکیل کابینه لبنان به چشم نمی‌خورد، به نظر میرسد که جامعه بین‌المللی هم درصدد افزایش بیشتر فشار بر لبنان است. با وجود رفتن ترامپ و ورود بایدن به کاخ سفید چشم‌انداز روشنی برای «سوگ لبنان» ترسیم نشده و جریاناتی که منتظر تغییر در کاخ سفید و ورود دموکرات‌ها برای دخالت بیشتر و بهبود اوضاع در لبنان بودند، نتیجه عملی این تغییر را در چارچوب منافع لبنان مؤثر نمی‌دانند. غالب نظرات در مورد نقش فرانسه در لبنان نیز حاکی از آن است که تجربه دخالت فرانسه در کشورهایی همچون ویتنام، الجزایر، رواندا، لیبی، سوریه، عراق و فاجعه حضور فرانسه در چاد و مالی نمونه‌هایی برای لبنانی‌ها هستند که باید از دخالت‌های فرانسه درس عبرت بگیرند. آمریکایی‌ها قطعا بدون توافق با فرانسه و اروپا به یاری لبنان نخواهند رفت؛ ضمن آنکه راهبرد کلان آمریکا در خاورمیانه نیز در شرف تغییرات عمیق قرار گرفته و نگاه به آسیا میتواند جایگزین خاورمیانه شود. از سوی دیگر کاخ الیزه فرانسه، در تلاشی برای دفاع از مسیحیان لبنان اخیرا میزبان سعد حریری و جبران باسیل بوده است اگرچه جبران باسیل به دنبال لابی‌های غربی -عربی تحت تحریم‌‌های شدید آمریکا و اروپا قرار گرفته است، با‌این‌حال به نظر میرسد آقای مکرون درصدد است برای حل‌وفصل مشکلات وی با سعد حریری و نوعی دفاع از منافع مارونیت سیاسی در این کشور، روابط این دو سیاست‌مدار لبنانی را تسهیل کند. هرچند سفر وی و حریری به فرانسه در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و باعث بروز نوعی خشم در جامعه مدنی لبنان شده است. با‌این‌حال گفته می‌شود احتمال ملاقات حریری با جبران باسیل در پاریس وجود دارد که هدف آن ایجاد آشتی بین این دو خواهد بود که اگر محقق شود ممکن است پارهای از گره‌های بنبست کابینه لبنان گشوده شود. در هر صورت اوضاع لبنان تحت تأثیر عوامل بسیاری همچنان در پیچیدگی و وخامت به سر می‌برد و حزب‌الله لبنان به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی صحنه داخلی این کشور تحت فشارهای داخلی و منطقهای فراوانی قرار گرفته است تا اولا در موضوع مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران و سپس تعیین تکلیف سلاح مقاومت، مابازاهایی را ارائه دهد. اگرچه شرایط جاری لبنان اولین مورد از این دست شرایط نیست و این کشور بارها شرایط بحرانی و عدم توافق درخصوص تشکیل کابینه را تجربه کرده است اما تحولات بین‌المللی ناشی از تغییرات در کاخ سفید، مناسبات پیچیده تهران - واشنگتن در پرتو تعیین تکلیف برجام و آینده راهبرد خاورمیانه‌‌ای ایالات متحده در دوران جو بایدن، شرایط جدیدی را برای منطقه در حال رقم‌زدن است که اگر حزب‌الله و حرکت مقاومت، هوشیاری لازم و شجاعت به‌موقع را برای عبور از این وضعیت بغرنج به خرج دهد، مسلما همچون همیشه به‌عنوان یکی از حافظان اصلی صلح و ثبات و امنیت لبنان در کنار مردم این کشور قرار خواهد گرفت و محبوبیت و مقبولیت خود را بیش از گذشته در استقلال داخلی برای خود حفظ خواهد کرد.