رؤیاهایی که سوختند

هنوز یادمان نرفته است که بسیاری از طرفداران تحریم معتقد بودند که این فشارهای حداکثری می‌تواند منجر به سرنگونی شود. هنوز یادمان نرفته است که بسیاری علاقه‌مند بودند تا ترامپ دوباره بر مسند ریاست‌جمهوری بنشیند تا تحریم‌ها ادامه پیدا کند. رامین جهانبگلو در مجموعه سخنرانی‌هایش درباره «هانا آرنت» می‌گوید: «این دیگر آخر بی‌عملی است که انتظار داشته باشی یکی دیگر بیاید به‌عنوان ناجی برایت کاری انجام دهد». البته احتیاج نیست که به آرنت و فلسفه اشاره کرد تا دریافت که این میزان فشار بر ما چه تأثیراتی بر ذهن و علایق و و اولویت‌های‌مان نهاده است؛ آن‌هم درحالی‌که یک‌سال‌و خرده‌ای است که درگیر کرونا هستیم، تحت تحریم دارویی هستیم و حتی نتوانستیم طلب‌های‌مان در کره جنوبی را با واکسن مبادله کنیم. هر‌کدام از ما حتما دوست و آشنایی داریم که به خاطر کمبود و گرانی دارو، جانش را از دست داده است. حالا غیر از تأثیرات اقتصادی که تحریم‌ها بر روند زندگی و آرزوها داشته، این سؤال مهمی است که این تحریم‌ها، همه این فشارها در این چهار سال اخیر با ما چه کرده است؟ گزارشی که مرجان یزدی و آلکس لفت در رادیوی عمومی ملی آمریکا یعنی ان‌پی‌آر تهیه کرده‌اند، عنوان زیبا و مؤثری دارد: «رؤیاهای زیبایی که به خاطر تحریم‌ها سوختند». این گزارش بر پایه پرتره‌هایی است که مرجان یزدی از زنان و مردان ایرانی زیر فشار تحریم‌ها تهیه کرده، در تاریکی و پر از اندوه و ترس اما نمی‌خواهند تسلیم شوند. این گزارش هفته پیش منتشر شده است. در این هفته مذاکرات برجام در وین آغاز شده است، هم ایران به مناسبت روز فناوری هسته‌ای سانتریفیوژهای جدید و مدرنی را رونمایی کرد و هم فردای آن سیستم برق نطنز دچار مشکل شد و اسرائیل اعلام کرد در آن نقش داشته و آمریکا ناگزیر شده است جلسه‌ای اضطراری با مقامات اسرائیلی برگزار کند. مقدمه این گزارش با اشاره به زندگی طیف گسترده‌ای از مردم ایران است که تحریم‌های ایالات متحده را در رنجی که می‌برند، مقصر می‌دانند. در این گزارش به مسائل مبتلابه این روزها اشاره شده؛ به بیمارستان‌هایی که برای تهیه تجهیزات پزشکی دچار مشکل‌اند، تهیه سخت کالاهای وارداتی، گردشگری نابود‌شده، رؤیای از‌دست‌رفته سفر به خارج! اینها تنها بخشی از نگرانی‌های افرادی است که مرجان یزدی، خبرنگار عکاس ایرانی از سوژه‌های خود می‌شنود. البته گزارش به تحلیل روند این تحریم‌ها بعد از خروج ترامپ از برجام اشاره می‌کند و می‌نویسد: «هرچند برخی از ایرانیان از مسئولان خود نیز انتقاد کرده‌اند و چندین راهپیمایی را برگزار کردند؛ اما در نهایت با ترکیب «فشار حداکثری» ایالات متحده، افزایش مشکلات اقتصادی ایران، به‌علاوه بیماری همه‌گیر کرونا، کمر ایرانی‌ها، نه دولتمردان خم شد». این عکس‌ها متعلق به پرتره‌هایی از مردم یزد است. در این گزارش با چندین زن و مرد گفت‌وگو شده است. الهام فرهمند مربی ورزش است که «نمی‌خواهد تسلیم شود». او می‌گوید: «خیلی ناراحتم، به خاطر ملیتم، تمام ثبت‌نام‌های من لغو می‌شود. اگر هیچ تحریمی وجود نداشته باشد، بیشتر رشد می‌کنم. هرچند هنوز به موفقیت خودم ایمان دارم؛ اما می‌دانم راهم با تحریم‌ها سخت‌تر و سخت‌تر است». او در روستایی در استان فارس متولد و بزرگ شده و برای کار به تهران، یزد و شیراز سفر کرده؛ اما در حال پس‌انداز بود تا به خارج برود تا در مسابقات حرفه‌ای شرکت کند؛ مانند مسابقات اسپارتان که در عمان برگزار می‌شود. او می‌گوید: «تقریبا امید خودم را از دست داده‌ام؛ اما تسلیم نمی‌شوم». شراره فرید در حال گذراندن کارشناسی ارشد ادبیات انگلیسی در دانشگاه یزد است و قصد دارد برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا به کانادا برود. چندین سال است که سخت کار می‌کند و برای تحصیلش پس‌انداز می‌کند؛ اما با این تورم، ارزش پس‌اندازش روزبه‌روز کمتر و کمتر شد، حالا که دیگر به دلیل کرونا برخی از کارهایش را از دست داده است. او می‌گوید: «من سخت تلاش کرده‌ام تا به اهدافم برسم و اجازه نمی‌دهم چیزی جلوی آن را بگیرد؛ اما در‌حال‌حاضر این قیمت ارز ناامیدکننده است». نعیمه موسوی اما ترس بزرگ‌تری دارد. او که ساکن تهران است؛ اما برای درمان به یزد آمده است، می‌گوید: «ترس از تمام‌شدن دارو تمام زندگی‌ام را در بر گرفته است». او پس از پیوند کلیه به مدت دو سال تحت درمان بوده است. او در این مدت تحریم‌ها با چالش‌های جدیدی برای تهیه دارو روبه‌رو شده است و پس از پشت ‌رگذاشتن استرس و اضطرابی که از پس‌زدن عضو جدید در بدنش داشت، حالا از کمبود دارو می‌ترسد. داروهای پیوند حیاتی و نادر هستند. به دلیل کمبود دارو در ایران، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های بودجه دولتی در ابتدای هر ماه داروها را توزیع می‌کنند تا چهار هفته درمان را پوشش دهند. او نمی‌داند که آیا ماه آینده دارویی خواهد داشت یا خیر. این گزارش بازتاب‌دهنده برخی از رنج‌هایی است که بسیاری از زنان در ایران فارغ از جنسیت برای رسیدن به آرزوهای‌شان تحمل می‌کنند. گزارش‌هایی که انتشارشان در روزهایی که مذاکرات ایران و کشورهای جهان در حال انجام است، می‌تواند تصویری متفاوت با آنچه در سخنرانی‌های مسئولان بیان می‌شود، ترسیم کند.