اصرار بغداد به واشنگتن برای تعیین جدول زمانی خروج آمریکا از عراق
اماواگرهای یک خروج
زمان زیادی تا انتخابات پارلمانی ماه اکتبر در عراق باقی نمانده و دولت مصطفی الکاظمی، نخستوزیر این کشور هنوز نتوانسته تکلیف رابطه استراتژیک عراق و ایالات متحده را مشخص کند. تازهترین دور گفتوگوهای استراتژیک بغداد و واشنگتن که اولین گفتوگوها پس از رویکارآمدن دولت جو بایدن در واشنگتن به شمار میآید، اخیرا به دلیل محدودیتهای ناشی از همهگیری ویروس کرونا به صورت مجازی برگزار شد اما نهتنها هنوز جدول زمانی برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق تعیین نشده بلکه برخی زمزمهها حاکی از لزوم تقویت نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور است. پس از ترور فرمانده سپاه قدس در ژانویه 2020 در بغداد، دولت عراق تحت فشار گروههای شیعه برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق قرار دارد اما مصطفی الکاظمی نمیخواهد بهسادگی در برابر این گروهها عقبنشینی کند و تن به خواسته آنها دهد. کاظمی در تلاش برای تسریع در روند تعیین جدول زمانی خروج نیروهای ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده، در تلاش است تا فرش را از زیر پای گروههای مخالفش در عراق بیرون بکشد تا تنشها در این کشور در آستانه انتخابات پارلمانی کمی کاهش یابد. از طرف دیگر، کاظمی هم نمیتواند در کوتاهمدت امیدی به پایان حملات بیامان به اهداف و منافع ایالات متحده در عراق داشته باشد. رسانههای عراقی پس از پایان سومین دور مذاکرات استراتژیک آمریکا و عراق اعلام کردند دو طرف درباره عقبنشینی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریكا به توافقهایی دست یافتند و قرار است جدول زمانبندی از سوی كمیتههای فنی نظامی مشترك مورد بررسی قرار گیرد. اما هنوز هیچ اشارهای به زمان تقریبی این خروج نشده و به احتمال زیاد و خلاف گزارشهای رسانهای که با هدف آرامکردن فضا صورت میگیرد، واشنگتن هنوز با خروج نیروهای جنگی خود از عراق موافقت نکرده است. همچنین بر اساس بیانیه منتشرشده «در پی برگزاری دور سوم گفتوگوی استراتژیک و توافقهای صورتگرفته، ماهیت مأموریت ائتلاف ضد داعش از جنگ به مشاوره و آموزش تغییر خواهد یافت». با تعیین محدودیتهای زمانی برای عقبنشینی و موافقت علنی واشنگتن با این محدودیتها، فشار علیه دولت کاظمی شدت مییابد و او برگ برندهای تعیینکننده در انتخابات پیشرو خواهد داشت. کاظمی برخلاف گروههای شیعه، نهتنها خواستار دوری بغداد از واشنگتن نیست بلکه میخواهد با توافق با واشنگتن، مقدمات افزایش همکاریهای دو طرف در آینده را فراهم کند. نخستوزیر عراق هم روز گذشته از تشکیل کمیتهها و ایجاد مکانیسمهای قانونی و زمانی برای خروج نظامیان آمریکایی از این کشور خبر داد. کاظمی در حضور فرماندهان و افسران دستگاههای امنیتی و نظامی عراق گفت: «دولت از طریق مذاکرات سازنده واقعی و مسئولانه در ایجاد مکانیسمهای قانونی و زمانی برای عقبنشینی نیروهای ائتلاف بینالمللی موفق بوده است. این تصمیم بعد از آن گرفته شد که نیروهای عراقی آمادگی بیشتری را برای انجام مأموریتهای امنیتی برای مقابله با بقایای داعش کسب کردند. چالشها و نیازهایی وجود دارد که باید حل شود تا نیروهای امنیتی آمادگی کامل را داشته باشند. ما کمیته نظامی فنی را برای مشخصکردن نیازهای ضروری و اساسی تشکیل داده و مکانیسمهایی را برای تحویلگرفتن مأموریتها از نیروهای ائتلاف آمریکا ایجاد کردهایم». اقدامات دو طرف برای سرعتبخشیدن به این روند آغاز شده است و چند روز قبل از حمله اخیر به اربیل، كاظمی از تشكیل كمیته نظامی فنی به ریاست عبدالامیر یارالله، فرمانده ستاد ارتش عراق خبر داد. دو مقام عراقی هم که در مذاکره با آمریکا حضور داشتند به «میدلایستآی» گفتند تیم مذاکرهکننده عراقی در روزهای اخیر تلاش کرده با حضور سفیر ایالات متحده و تعدادی از مقامهای ارشد در بغداد، جزئیات مربوط به تشکیل کمیتهها را مورد بررسی قرار دهد. از طرف دیگر، تیم مذاکرهکننده آمریکا با عقبنشینی نیروهای جنگی و تغییر مأموریت این نیروها در عراق به صورت رایگان موافقت نکرده است. نشست پرتنش مذاکرهکنندگان عراقی میگویند عراق در مذاکرات خود با آمریکا تعهد داده که میتواند حفاظت از نمایندگیهای دیپلماتیک غربی و نیروهای ائتلاف را بر عهده بگیرد و باید این توانایی خود را در عمل هم نشان دهد. منابع عراقی میگویند رهبران برجستهترین گروههای شیعه در جلسهای با نخستوزیر عراق پس از شنیدن اقدامات دولت و مذاکرات صورتگرفته با واشنگتن، نتایج این گفتوگوها را «مثبت» ارزیابی و از كاظمی حمایت کردند. اما خروجی جلسات روزهای جمعه و شنبه در دفتر هادی العامری، رئیس بلوک «فتح» و سازمان بدر، کاملا متفاوت از این روایت رسانههاست. در این جلسات بحثهای متعدد و داغی میان رهبران سیاسی و نظامی گروهها ازجمله «اصائب اهلالحق» و «کتائب حزبالله» درگرفته و شکافها میان این گروهها افزایش یافته است. برخی از این گروهها، مذاکرات بغداد و واشنگتن را در مسیری درست ارزیابی و از آن حمایت کردهاند اما تعدادی دیگر از حاضران در جلسات هم گفتهاند که دولت کاظمی و آمریکاییها در حال فریب ما هستند. آنها هیچ اقدام مشخصی انجام ندادهاند و هیچ برنامهای برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق وجود ندارد و درواقع هیچ تغییری در وضعیت نیروهای ائتلاف ایجاد نشده است. گفته میشود کتائب حزبالله و اصائب اهلالحق سرسختترین مواضع را علیه مذاکرات دولت کاظمی و واشنگتن داشتند. یکی از فرماندهان برجسته گروههای شیعه به شرط آنکه نامش افشا نشود، میگوید مخالفت این دو گروه به این معنی خواهد بود که حملات علیه منافع آمریکا متوقف نخواهد شد. حتی کشورهای همسایه عراق هم نمیتوانند مانع از این حملات شوند و تا زمانی که گروههای اصلی ارتباط خود را با این حملات تکذیب میکنند، هیچ امکانی برای توقف آنها وجود نخواهد داشت.