دست دوستی به سوی جمهوری‌خواهان

اولین سخنرانی سالانه جو بایدن در کنگره تحت تأثیر همه‌گیری کرونا و در صدمین روز ریاست‌جمهوری‌اش به بی‌سابقه‌ترین شکل ممکن انجام شد. برای نخستین‌بار دو مقام ارشد زن (نانسی پلوسی رئیس دموکرات مجلس نمایندگان و کامالا هریس معاون رئیس‌جمهور و رئیس سنا) پشت سر بایدن نشسته بودند و همچنین به‌دلیل همه‌گیری کرونا، تعداد محدودی از نمایندگان در جلسه سخنرانی حضور یافتند. سخنرانی بایدن از جهاتی دیگر هم مورد توجه قرار داشت. این اولین سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا پس از حمله ششم ژانویه افراط‌گرایان حامی دونالد ترامپ در کنگره بود و تنش‌های سیاسی انتخابات 2020 که به شکست ترامپ انجامید، باعث شده بود تا شکاف حزبی میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به بالاترین حد برسد و ترامپ و بسیاری از جمهوری‌خواهان حامی او از پذیرفتن نتیجه انتخابات خودداری کنند. بایدن در این سخنرانی تلاش می‌کرد دستاوردهای دولت خود در زمینه مدیریت همه‌گیری ویروس کرونا و چالش‌های اقتصادی را مورد توجه قرار دهد و برای حل این معضلات از جمهوری‌خواهان برای تصویب نهایی طرح 2.3 هزار میلیارد دلاری توسعه زیرساخت‌ها و 1.8 هزار میلیارد دلاری «طرح خانواده آمریکایی» کمک بخواهد. بایدن در سخنرانی خود بارها با تکرار عبارت «همه شما» خطاب به نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه به‌طور مکرر و خیالی تلاش می‌کرد شراکت دو حزبی در کنگره را مورد ستایش قرار دهد. بایدن در ماه‌های گذشته شاهد عدم همراهی جمهوری‌خواهان با خود بود. درحالی‌که هیچ جمهوری‌خواهی از بسته امدادی ویروس کرونا حمایت نکرد و رأی کامالا هریس باعث تصویب این طرح در سنا شد و همچنین با مشخص‌نبودن سرنوشت بسته مورد نظر بایدن برای توسعه و بازسازی زیرساخت‌های این کشور که با سد این رقبا روبه‌رو شده، رئیس‌جمهور آمریکا به‌گونه‌ای صحبت می‌کرد که انگار شاهد اتحاد دو حزب برای عبور از چالش‌های اقتصادی و سیاسی است؛ «با حمایت قاطع مردم آمریکا شامل دموکرات‌ها، مستقل‌ها و جمهوری‌خواهان ما با هم عمل کردیم. ما برنامه نجات آمریکا را تصویب کردیم که یکی از مهم‌ترین بسته‌های نجات در تاریخ آمریکا محسوب می‌شود». بایدن همچنین کاهش مرگ‌و‌میر ناشی از ویروس کرونا را هم حاصل «همراهی دو حزب» دانست. این تاکتیک کلامی جالبی از سوی بایدن بود. فراتر از درخواست از جمهوری‌خواهان برای حمایت از ایجاد محدودیت‌های مختلف برای مالکیت اسلحه، بایدن چندان اشاره‌ای به اختلاف‌های پرشمار خود با جمهوری‌خواهان نکرد. زمانی که رئیس‌جمهور آمریکا بحث محدودیت‌های مالکیت سلاح گرم را پیش کشید، به‌طور غیرمستقیم از لحن تند خود در هفته‌های گذشته عذرخواهی و تأکید کرد که «قصدی برای تقابل و رویارویی ندارم»؛ اما نکته جالب این بود که هیچ‌کدام از ارجاع‌های بایدن به «همه شما» در سخنرانی‌اش در متن از پیش آماده‌شده‌اش به چشم نمی‌خورد. تمرکز آشکار بر چین بایدن حداقل در یک حوزه در حال استفاده از رویکردی است که دونالد ترامپ با تهدید و ارعاب ایجاد کرد. رئیس‌جمهور جدید آمریکا تاکنون درباره چین همان سیاست سلف خود را در پیش گرفته است. از طرف دیگر ترامپ در دوره چهارساله خود تلاش کرد جمهوری‌خواهان کمتر مداخله‌گر باشند و بیشتر از گذشته از هزینه‌کردن برای توسعه زیرساخت‌ها حمایت کنند و کمتر از همیشه بر ایجاد دکترین در هر حوزه‌ای اصرار داشته باشند. ترامپ در این مسیر بسیار موفق بود و جمهوری‌خواهان بیش از حزب، حول ترامپ و «ترامپیسم» متحد شده بودند. سخنرانی بایدن در کنگره رگه‌هایی از تمایل بایدن برای ایجاد «بایدنیسم» را نمایان کرد. این تمایل بیش از همه درباره چین نمایان بود. بایدن در بخشی از سخنرانی‌اش گفت: «واقعا دلیل این را که چرا پره‌های توربین به جای ایالات متحده در چین تولید می‌شوند، نمی‌فهمم». بایدن در دو بخش دیگر اظهاراتش به گفت‌وگوهای خود با «شی جینپینگ»، رئیس‌جمهور چین، اشاره و این کشور را دشمنی بزرگ معرفی کرد که باید با او مقابله کرد (البته با روش‌هایی متفاوت از رویکرد ترامپ). به گفته بایدن، «شی به‌طور جدی به‌دنبال آن است که مهم‌ترین و برجسته‌ترین ملت در جهان را ایجاد کند. او و دیگر مستبدان فکر می‌کنند دموکراسی نمی‌تواند در قرن 21 با استبداد رقابت کند. از نظر من، برای پیروزی در این رقابت و نجات‌دادن آینده جهان، باید بیش از گذشته بر خانواده‌ها و فرزندانمان سرمایه‌گذاری کنیم. دموکراسی می‌تواند بر دروغ، خشم و ترسی که ما را از هم جدا کرده است، غلبه کند». «آرون بلیک»، تحلیلگر واشنگتن‌پست می‌گوید: «بایدن و دولتش بهتر است کمی کار را ساده‌تر کنند. اگر آنها واقعا می‌خواهند در برابر چین سخت‌گیرتر باشند و دست بالای آمریکا در برابر چین را حفظ کنند، بهتر است هرچه‌ زودتر به جنگ‌های تجاری خاتمه دهند و برای تصویب طرح‌های اقتصادی و زیرساختی خود در کنگره فشار بیاورند». کمترین بیننده در 28 سال اخیر بر اساس تحقیق فاکس‌نیوز، اولین سخنرانی بایدن در جلسه مشترک کنگره که جزء سخنرانی‌های سالانه و رسمی رئیس‌جمهور در کنگره محسوب نمی‌شود، فقط 26.9 میلیون بیننده داشت که از این نظر کمترین تعداد بیننده سخنرانی یک رئیس‌جمهور آمریکا در نشست مشترک کنگره در 28 سال گذشته محسوب می‌شود. مؤسسه «نیلسن» هم با گردآوری داده‌های شبکه‌های عمده تلویزیونی آمریکا، تحقیق فاکس‌نیوز را تأیید کرده است. اولین سخنرانی دونالد ترامپ در نشست مشترک کنگره در سال 2017، نزدیک به 48 میلیون بیننده داشت و آخرین سخنرانی او در سال 2020 هم 37 میلیون بیننده داشت. سخنرانی‌های سالانه باراک اوباما در کنگره هم در دوره هشت‌ساله ریاست‌جمهوری‌اش حداکثر 52 میلیون‌ و حداقل 31 میلیون نفر مخاطب داشت. هشت سخنرانی سالانه جورج بوش پسر هم کمتر از 37 میلیون بیننده نداشت. رکورد مخاطبان سخنرانی سالانه رئیس‌جمهور آمریکا هم به بیل کلینتون در سال 1993 تعلق دارد که نزدیک به 67 میلیون نفر به‌طور زنده آن را تماشا کردند. نانسی پلوسی، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا هم با اشاره به محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا اعلام کرده بود که «در وضعیت عادی قرار بود هزارو 600 نفر در این سخنرانی حضور یابند، اما به‌دلیل محدودیت‌های اعمال‌شده مجبور شدیم فقط صد نفر را از هر حزب دعوت کنیم».