«صادرات»نیازمند بازاریابی علمی
امیرهمایون کاشانی‌کیا . کارشناس اقتصادی
شعار سال 1400 را «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» اعلام کردند. این شعار در‌واقع تذکر و گوشزدی برای همه دستگاه‌هاست تا با رفع موانع و عدم اتخاذ تصمیمات جزیره‌ای راه را برای صادرکنندگان باز و تولید را به سمت صادرات‌محور کردن هدایت کنند. سال 99 در‌حالی سال جهش تولید اعلام شد که کرونا بسیاری از معادله‌های اقتصادی را بر هم زد. صادرات و تولید به‌عنوان قلب تپنده اقتصاد همواره با دغدغه‌های مختلفی مواجه بوده و هست.
هرچند اقتصاد ایران تحت تأثیر تحریم‌ها شرایط خاص‌تری را می‌گذراند اما می‌توان با اندکی تلاش و رفع بسیاری از موانع داخلی، پشتیبانی و مقررات‌زدایی تولید را به سمت صادرات پیش برد. البته غیر از تولید توجه به یافتن و شناسایی بازار هدف برای صادرات کالای تولیدشده شاید از خود تولید نیز مهمتر باشد. در این شرایط، حمایت از کسانی که با ایده‌های جدید برای کمک به بازوی توانمند اقتصاد یعنی صادرات قد علم کرده‌اند، می‌تواند یکی از راه‌های مؤثر در رفع موانع که مهم‌ترین دلیل برای ایستایی صادرات است، باشد. «تحریم» و «کرونا» هرچند بر روند صادرات ایران اثرگذار بوده اما مانع اصلی ایستایی و از حرکت ایستادن چرخ صادرات تلقی نمی‌شود. تولید کالای قابل صادرات یک مسئله و یافتن بازار برای فروش کالا مسئله مهمتر دیگری است که در کشور ما کمتر به آن توجه می‌شود. باید به جرئت گفت که یافتن راه برای صادرات کالاهای بومی یک روند تخصصی است و باید افراد کاردان برای کمک به بازار صادرات به این حوزه ورود کنند. هنری فورد صد سال پیش گفت چنانچه تولیدکنندگان توان تولید کالایی را داشته باشند که این کالا همه‌پسند باشد، تعیین قیمت در اختیار تولیدکننده باشد و هم پس از فروش مبلغ آن به‌صورت نقدی و کامل پرداخت شود، یعنی تولیدکننده موفق بوده است. راکفلر هم می‌گوید، شاید کالایی که در این سر دنیا تولید می‌کنیم، در آن سوی جهان درخواست‌کننده‌ای داشته باشد، پس باید این درخواست‌کننده را شناسایی کرده و کالا را در اختیارش قرار دهیم. این گفته بر این اصل تأکید دارد که چنانچه کالایی در هر جای کره زمین درخواست‌کننده داشته باشد، هیچ‌چیز نمی‌تواند جلوی تهیه و صادرات آن را بگیرد، از این جهت شاید تحریم‌ها تا حدی سرعت کار را بگیرد اما جلوی انجام آن را نخواهد گرفت. وقتی مارکوپولو از ونیز و از طریق جاده ابریشم به سمت چین یعنی شرق دور به راه افتاد، هیچ دانش و آگاهی‌ای از شرایط اقتصادی و اجتماعی و نیازهای مردم این کشور نداشت اما هنگامی که بعد از سال‌ها به کشور خود بازگشت، توانست صنعت چاپ و باروت را به چین صادر کند. یعنی این تاجر ونیزی فقط یک جهانگرد صرف نبود بلکه یک پژوهشگر اقتصادی در حوزه توسعه تجارت و صادرات بود که با مطالعه بازار چین و معرفی نیازهای کشور خود، دو کشور را برای صادرات ترغیب کند. اکنون در این شرایط و در عصر حاضر، تجار و صادرکنندگان ما نیاز‌ها و نقاط هدف و تجاری را برای صادرات کالای خود شناسایی می‌کنند. همان‌طور‌که در بالا هم گفته شد وقتی مصرف‌کننده به کالایی نیاز داشته باشد و بداند که کالای مورد نیازش در جایی مثلا ایران با کیفیت بالا و قیمت مناسب تولید می‌شود، قطعا از هر راهی برای تهیه آن اقدام می‌کند. به‌طور‌کلی تجارت نیازمند تحقیق و توسعه است. یعنی باید قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها و نیازهای کشورها شناسایی شوند تا بتوانند به‌راحتی تبادلات تجاری انجام دهند. نکته بعدی اینکه باید به سمت تولید به قصد صادرات حرکت کنیم. قطعا در این راه دشواری‌هایی پیش‌رو خواهیم داشت اما از جایی باید شروع کنیم، یعنی بر اساس چرخه «ادوارد دمینگز» ابتدا باید نقشه را طراحی کنیم، سپس به مرور نقاط ضعف و قدرت شناسایی و رفع و تقویت شوند تا به نقطه مطلوب برسیم. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه کنیم که وقتی بهترین کالا را تولید کنیم اما نتوانیم برای آن مشتری پیدا کنیم، عملا تولیدمان بیهوده بوده است. در این شرایط تولیدکنندگان به بازوهایی قوی برای بازاریابی بین‌المللی نیازمندند که البته امیدواریم در سال جدید که با شعار رفع موانع نیز آغاز شده، موانع داخلی و خارجی برطرف شده تا با تولید باکیفیت و صادرات‌محور و بازاریابی بین‌المللی توان صادرات کالا به سراسر دنیا را داشته باشیم.