ایسلند میزبان اولین دیدار آنتونی بلینکن و سرگئی لاوروف
پرونده «نورد استریم2» روی میز
اولین دیدار آنتونی بلینکن و سرگئی لاوروف وزرای خارجه ایالات متحده و روسیه در ایسلند از برخی جهات شباهت زیادی به نشست هلسینکی دارد. سه سال پیش دونالد ترامپ رئیسجمهوری وقت آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه در هلسینکی پایتخت فنلاند دیدار کردند تا شاید راهی برای پایان رابطه سرد دو کشور بیابند؛ دیداری که به دلیل حمایتهای ترامپ از پوتین، واکنشهای منفی گستردهای در میان دموکراتها و جمهوریخواهان برانگیخت. این بار هم در میان تنشهای متعدد میان واشنگتن و مسکو از جمله درمورد اوکراین، حقوق بشر و امنیت سایبری، اولین بار آنتونی بلینکن و سرگئی لاوروف در کشور ثالث دیدار خواهند کرد. بلینکن از روز گذشته تور اروپایی خود را با سفر به دانمارک آغاز کرده و قرار است روز پنجشنبه نیز برای شرکت در نشست وزارتی «شورای قطب شمال» که امسال روسیه ریاست دورهای آن را برعهده دارد، به ایسلند سفر کند و در حاشیه این نشست هم دیداری با لاوروف همتای روسی خود خواهد داشت. به گفته وزارت خارجه آمریکا، مسائل مربوط به روابط دوجانبه و طرح ساخت خط لوله گاز «نورد استریم2» از مهمترین موضوعات مورد مذاکره دو طرف محسوب میشود. سفر بلینکن به دانمارک نیز در همین راستا ارزیابی میشود. این خط لوله از این کشور عبور میکند و وزیر خارجه آمریکا قصد دارد موضع دولت جدید واشنگتن را با رهبران دانمارک مطرح کند. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در آستانه آغاز تور اروپایی بلینکن با اشاره به دیدار وزیر خارجه آمریکا با لاوروف گفت: «هدف از این مذاکره، بحث بر سر تمامیت مسائل موجود در روابط واشنگتن- مسکو و بررسی امکان وجود پتانسیل همکاری در زمان و در جایی است که منافع دو طرف همراستا میشوند. مسئله تغییرات اقلیمی و موضوعات راهبردی از جمله پروندههای ایران و کره شمالی جزء مسائلی هستند که روسیه و آمریکا بر سر آنها میتوانند همکاری داشته باشند. بنابراین هم این نشست و هم نشست آتی رئیسجمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، همگی جزئی از یک آزمایش هستند مبنی بر اینکه آیا ما میتوانیم روابطی باثباتتر و قابل پیشبینیتر با مسکو داشته باشیم یا خیر». وزارت خارجه روسیه پیشتر در پی انجام یک گفتوگوی تلفنی میان لاوروف و بلینکن اعلام کرد آنها بر برگزاری یک نشست دوجانبه پنجشنبه ۲۰ می توافق کردهاند. بلینکن که از روز گذشته سفر خود به دانمارک، ایسلند و گرینلند را آغاز کرده در جریان مذاکرات تلفنی هفته گذشته خود با لاوروف با او به توافق رسید که در حاشیه نشست وزیران کشورهای عضو شورای قطب شمال در ایسلند با یکدیگر دیدار کنند. بر طبق اعلام وزارت خارجه آمریکا، بلینکن در این مکالمه از مسکو خواست تا «پل ویلان» و «ترور رید» دو تفنگدار اسبق آمریکایی را که در روسیه در زندان به سر میبرند، آزاد کند. او همچنین یک نمای کلی از سیاست دولت بایدن در قبال کره شمالی به لاوروف ارائه داد. همچنین جو بایدن رئیسجمهوری ایالات متحده پیشنهاد نشستی را با ولادیمیر پوتین همتای روس خود در فصل تابستان در اروپا و در جریان سفر بایدن به بریتانیا و بلژیک برای شرکت در نشست رهبران گروه 7 و نشست ناتو مطرح کرده و هر دو طرف هم در حال تدارک درخصوص جزئیات این نشست احتمالی هستند. یک مقام بلندپایه در هیئت دیپلماتیک اعزامی آمریکایی به دانمارک در جمع خبرنگاران گفت: فکر میکنم که وزیر خارجه ایالات متحده در دیدار با سرگئی لاوروف، مواضع واشنگتن درخصوص طرح روسی ساخت خط لوله گاز «نورد استریم2» را که به امنیت انرژی اروپا آسیب میرساند نیز مطرح کند؛ «ما قصد تیرگی بیشتر روابط با روسیه را نداریم، ولی صرفا خواستار روابطی باثبات و قابل پیشبینی هستیم و این مسائل در دیدار وزرای امور خارجه دو کشور مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در برخی زمینهها، طرف روسی رفتاری تهاجمی و برخوردهایی غیرسازنده دارد و همانطور که رئیسجمهور جو بایدن گفته، باید بهای این اقدامات خود را بپردازد. ما در این خصوص دست روی دست نخواهیم گذاشت». احداث خط لوله «نورد استریم 2» که آلمان هم در آن مشارکت دارد از مهمترین موضوعاتی بود که باعث تنش در روابط ایالات متحده و آلمان در دوره ریاستجمهوری ترامپ شد. ترامپ استدلال میکرد که چرا آلمان حاضر نیست به تعهدات مالی خود در ناتو عمل کند اما در همان زمان سرمایهگذاری مشترکی با روسیه برای احداث خط لولهای انجام میدهد که وابستگی اروپا از جمله آلمان را به انرژی روسیه بیشتر میکند و نفوذ مسکو در اروپا افزایش خواهد یافت. خط لوله «نورد استریم 2» روسیه را از طریق دریای بالتیک به آلمان متصل میکند. بر اساس ادعای روسیه، هدف از احداث این خط لوله «محافظت از امنیت انرژی آلمان و وابستگی کمتر این کشور به حملونقل گاز از سوی کشورهای ثالث است. در نتیجه این خط لوله قیمت گاز را کاهش خواهد داد». با توجه به شرایط موجود، بیشتر گاز اروپا از روسیه و از طریق اوکراین تأمین میشود و کییف هزینههای سنگینی را برای عبور این خط لوله از کشورش دریافت میکند. درحالحاضر حدود 95 درصد این پروژه تکمیل شده اما تحریمهای ایالات متحده مانع ادامه پروژه شده است. دولت ترامپ تحریمهای گستردهای را علیه شرکتهای درگیر در ساخت، نگهداری، بیمه و صدور گواهینامه برای پروژه وضع کرده که منجر به عقبنشینی این شرکتها از ادامه پروژه شده است. با رویکارآمدن بایدن هم این تحریمها ادامه یافته است.