در حاشیه مواد 53 و 56 طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده»

با توجه به ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی حاکم بر جامعه، منتج از احکام الهی و موازین شرع و فقه اسلامی و از آنجا که سقط جنین به جز در موارد خاصی که قانون‌گذار آن را مستثنا کرده است، از نظر شرعی گناه و از نظر قانونی تخلف محسوب می‌شود، بنابراین موارد زیر، حاصل بهره‌مندی از نظر متخصصان و صاحب‌نظران حوزه‌های پزشکی، ژنتیک، فقهی، حقوقی، فلسفی، روا‌ن‌شناختی و جامعه‌شناختی، مطرح می‌شوند. از آنجا که سقط جنین یک پدیده ناهنجار چندوجهی اجتماعی است، بنابراین آموزش روش‌های پیشگیری از بارداری‌های نابجا و ناخواسته، مشاوره‌های پیش از بارداری (مشاوره ژنتیک، روان‌شناسی و...) از مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌های پیشگیری از بارداری‌های خطرزا (برای مادر و جنین) و ناخواسته و به تبع آن، سقط جنین است. بنابراین توصیه می‌شود این موضوع به عنوان یکی از ضرورت‌های اجتماعی، مورد عنایت جامعه پزشکی، سایر مسئولان ذی‌ربط و همچنین رسانه‌ها قرار گیرد. ناگفته نماند که در صورت تولد فرزندان معلول یا ناخواسته، سازمان‌های مربوطه، باید آمادگی جدی و عملی برای حضانت و نگهداری این موالید را داشته باشند تا والدین بتوانند به زندگی عادی خود، به عنوان یک اهرم تولید و پیشرفت ملی ادامه دهند. چنانچه برخی موارد مستحق به سقط، در مقررات سقط درمانی، منظور نشده باشند یا آزمایش‌های غربالگری و تشخیص پیش از تولد به موقع انجام نشده باشند و یا دریافت مجوز لازم، زمان سقط شرعی (پایان هفته 18 بارداری) را بگذراند، این اقدام در زمان غیرشرعی، توسط افراد سودجو و غیرمتخصص (سقط‌های زیرزمینی و قاچاق) با هزینه‌های بیشتر و همراه با خطرات جانی برای مادران و تبعات حقوقی و اجتماعی برای طرفین همراه خواهد شد.

موارد پیش‌بینی سقط جنین مصادیق پزشکی - خطر جدی برای جان مادر - خطر جدی برای سلامت مادر (جسمانی یا روانی)، در کوتاه‌مدت یا بلندمدت - خطر تولد نوزاد ناهنجار (جسمی یا ذهنی) براساس تشخیص ژنتیکی پیش از تولد یا در صورت نبودن امکانات آزمایشگاهی (فنی یا اقتصادی) تخمین خطر حداقل 25 درصد - سن بالای مادر (40 سال و بالاتر)، همراه با عدم تمایل مادر به نگه‌داشتن جنین و نبود امکانات تشخیص پیش از تولد - مادر یا پدر (یا هر دو) دارای یک بیماری ژنتیکی (جسمی یا ذهنی) همراه با معلولیت شدید - مادران درگیر یک بیماری پیش‌رونده کشنده (انواع سرطان‌ها و...) - مادران با بیماری‌های درمان‌ناپذیر و پیش‌رونده همراه با محدودیت‌ها (قلبی-عروقی، متابولیک و...) - مادران در دوران درمان‌های آسیب‌رسان و تراتوژن برای جنین (شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و...) - پدران و مادران درگیر یک بیماری شدید و درمان‌ناپذیر روانی مصادیق شرعی - موارد تجاوز جنسی (بچه‌های نامشروع) - موارد نزدیکی محارم (بچه‌های نامشروع) مصادیق اجتماعی - مشکلات اجتماعی زن (دوران نامزدی، ازدواج موقت، عقد محرمیت، دوران جدایی، اعتیاد شدید همسر، بی‌کاری درازمدت همسر، زندانی جنایی همسر و...) و عسر و حرج مادر - داشتن یک یا چند فرزند با ناهنجاری‌های جسمی یا ذهنی (عسر و هرج مادر) - خطر جدی (حتمی) ازهم‌پاشیدن زندگانی مشترک (طلاق) و آسیب و بی‌خانمانی فرزند (فرزندان) - توجه به مشکلات اجتماعی/ اقتصادی (زمان، مکان، جنگ، بی‌کاری عمومی، بلایای طبیعی و...) ملاحظات لازم برای وضع دستورالعمل‌ها - توجه به اصول اخلاق پزشکی (خودمختاری، سودمندی، نازیانمندی، عدالت) - توجه به دیدگاه‌های ادیان (مذاهب)، در کنار رأی پزشک(‌ها)ی متخصص و متعهد و باتجربه و مجوز از سازمان پزشکی قانونی کشور - تدوین و رعایت اصول و مباحث حقوقی و قوانین جاری کشوری، با توجه به قوانین و تجربیات جهانی - توجه به آمار کشوری و جهانی سقط‌های درمانی (قانونی و غیرقانونی) و تبعات پزشکی و اقتصادی و اجتماعی آن - توجه به نظرسنجی‌ها از انجمن‌های والدین کودکان معلول - توجه به هزینه‌های سقط جنین (قانونی و غیرقانونی) در مقایسه با هزینه‌های مادی و معنوی وجود یک فرزند معلول (برای خانواده و دولت و بیت‌المال) - تعیین افراد، تخصص‌ها و مراکز مجاز به انجام سقط درمانی (بیمارستان دانشگاهی و یا دولتی مورد وثوق) - وجود شورا یا کمیته صدور مجوز سقط درمانی محل استقرار: سازمان پزشکی قانونی کشور در تهران و مراکز استانی اعضای ثابت: پزشک قانونی، پزشک ژنتیک، پزشک زنان، روان‌شناس و جامعه‌شناس مشاوران موردی: از تخصص‌های مختلف پزشکی، فقیه دستورالعمل: ضوابط خاص برای صدور مجوز سقط‌ درمانی، مدون سازمان پزشکی قانونی کشور بدیهی است که در تمام موارد، تصمیمات باید با توجه به اصول چهارگانه اخلاق پزشکی (مصوب سازمان جهانی بهداشت و نیز مورد قبول سازمان‌های نظام پزشکی و پزشکی قانونی کشور)، رضایت آگاهانه و آزادانه و کتبی مادر و همچنین پدر گرفته شوند. در پایان اصول اخلاق پزشکی مصوب سازمان بهداشت جهانی را که مورد قبول و اجرای انجمن‌های علمی و سازمان‌های پزشکی در ایران است، با هم مرور می‌‌کنیم: اصل اول، خودمختاری: هر بیمار، مختار به قبول یا رد هر دستور و گزینه درمانی و یا پیشگیری پزشکی است. اصل دوم، سودمندی: همه دستورات پیشگیری، درمان و هزینه‌های پزشکی، باید فقط در جهت منافع و توان مالی بیمار باشد و لاغیر. اصل سوم، نازیانمندی: هیچ دستور و عمل پزشکی، نباید موجب زیان روحی، جسمی، مادی‌-معنوی و اجتماعی بیمار در کوتاه‌مدت یا بلندمدت شود. اصل چهارم، عدالت: هیچ عمل، دستور و توصیه پزشکی نباید در جهت بی‌عدالتی، ظلم و زیان به گروهای آسیب‌پذیر و محروم جامعه مانند کودکان و زنان و سربازان، زیردستان، زندانیان، فقرا و معلولان بیمار باشد.