ساز مخالف بایدن

در روزهای گذشته تمام نگاه‌ها متوجه دیدار روز گذشته جو بایدن و ولادیمیر پوتین، رهبران ایالات متحده و روسیه در ژنو بود، اما در واشنگتن، رقیبی دیگر توجه‌ها را به خود معطوف کرده است؛ چین. هفته گذشته وزارت دفاع ایالات متحده اعلام کرد بررسی استراتژی امنیت ملی ایالات متحده در قبال چین را به پایان رسانده است. اگرچه مقامات پنتاگون درباره جزئیات این استراتژی و نحوه بررسی آن اطلاعاتی نداده‌اند، اما خود این استراتژی حاکی از آن است که دولت ایالات متحده قصد ایجاد رقابت استراتژیک طولانی‌مدت با چین را دارد و این می‌تواند پوتین و روسیه را کمی آسوده‌‌خاطر کند. تمرکز واشنگتن در حالی معطوف به پکن شده که حملات سایبری اخیر هکرهای مرتبط با حکومت روسیه به نهادهای فدرال در آمریکا، ضرر هنگفتی را متوجه واشنگتن کرده است. پیش از آن نیز نهادهای اطلاعاتی آمریکا گزارش دادند روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 مداخله کرده و تلاش می‌کند در انتخابات 2020 نیز این مداخله را تکرار کند. با وجود این، جو بایدن حتی قبل از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری هشدار داده بود چین مهم‌ترین خطر علیه امنیت ملی آمریکا به شمار می‌رود. او اخیرا اعلام کرد که کارگروهی ویژه برای بررسی تهدید چین علیه ایالات متحده در پنتاگون تشکیل داده و این کارگروه به سرعت فعالیت خود را آغاز خواهد کرد تا «این امکان برای ما فراهم شود که در‌خصوص مسائل مربوط به چین با یک جهت‌گیری قاطعانه تصمیم‌گیری کنیم». این گروه از 15 عضو متشکل از مشاوران نظامی و غیرنظامی جو بایدن در وزارت دفاع آمریکا تشکیل شده است. هدایت این گروه ویژه را «الی راتنر»، یکی از مشاوران پیشین بایدن، بر عهده دارد که برای تصدی میز ویژه چین به وزارت دفاع ایالات متحده پیوسته است. این کارگروه قرار است نتیجه ارزیابی‌های خود را در قالب پیشنهادها و مشاوره‌هایی برای ترسیم راهبرد تازه در راستای مهار چین در اختیار دولت بایدن بگذارد. نحوه استقرار نیروهای نظامی ایالات متحده به‌منظور بازدارندگی چین در اقیانوس آرام از‌جمله محورهای سیاست‌ تازه راهبردی آمریکا در قبال بزرگ‌ترین رقیب استراتژیک این کشور عنوان شده است. در سال‌های اخیر، چین بر سر مالکیت چند جزیره در دریای چین جنوبی با همسایگان جنوبی خود دچار اختلاف شده و واشنگتن نیز در مخالفت با ساخت‌وسازهای نظامی چین در این جزایر، از دیگر کشورهای مدعی مالکیت این جزایر حمایت کرده است. بایدن معتقد است برای رسیدن به هدف مهار چین، لازم است علاوه بر تلاش‌های دولت، هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در کنگره با یکدیگر همکاری کنند و در این خصوص همچنین به یاری متحدان غربی و شرکای قوی نیاز است. تمرکز بر چین و تلاش برای مهار این کشور به‌عنوان یک رقیب استراتژیک از‌ معدود موضوعاتی است که به نظر می‌رسد دولت بایدن و دولت پیشین ایالات متحده به ریاست ترامپ، در قبال آن رویکرد مشترکی دارند. واشنگتن بر سر کنترل ماجراجویی‌های پکن بر دریای جنوبی چین با این کشور اختلاف‌های اساسی دارد و بارها به اعزام ناو‌های جنگی به حمایت از کشورهای همسایه چین پرداخته است. بااین‌حال، متحدان غربی واشنگتن نگاه دیگری دارند و پوتین را تهدیدی فوری‌تر و جدی‌تر علیه جهان و نظم موجود می‌دانند. پوتین علاوه بر توانایی خود برای ایجاد ویرانی در نظم بین‌الملل، این قصد را دارد که برای تأمین منافع خود، این نظم را از بین ببرد؛ در‌حالی‌که چین جنبه‌هایی از نظم جهانی را برای خود مفید می‌داند و با تجدیدنظر در سیستم جهانی، نفوذ خود را گسترش می‌دهد. نادیده‌گرفتن تهدید روسیه «الکساندر گابوئف»، تحلیلگر تحولات آسیا در فارن‌پالیسی می‌نویسد: «با وجود تمام موضع‌گیری‌های تند و بی‌پروا در واشنگتن علیه چین و شی جینپینگ رئیس‌جمهور این کشور، فرصت‌های همکاری دوجانبه با شی بسیار بیشتر از پوتین است. پوتین تضعیف بایدن در داخل و خارج آمریکا را راهی برای به حداقل رساندن آسیب‌پذیری‌های سیاسی داخلی خود می‌داند. بسیاری از متحدان ایالات متحده به‌درستی تهدید روسیه را بسیار جدی‌تر از چالش بلند‌مدت چین برای جهان غرب می‌دانند». با‌این‌حال، هیچ‌کدام از این موارد باعث نمی‌شود تا تهدید چین را کم‌اهمیت تلقی کنیم. در یک دهه اخیر، چین نیروی دریایی خود را گسترش داده و به بزرگ‌ترین نیروی دریایی در جهان تبدیل شده است. این کشور کنترل بیشتری بر دریای چین جنوبی اعمال کرده و یک منطقه پدافند هوایی در دریای شرقی چین ایجاد کرده است. چین، جنگ نظامی، دیپلماتیک و اطلاعاتی علیه تایوان را گسترده‌تر کرده؛ در‌حالی‌که تایوان یکی از شرکای ایالات متحده است و پکن می‌خواهد حتی با اعمال زور، این کشور را تحت فرمان خود در‌آورد. چین با استفاده از حملات سایبری برای سرقت اسرار نظامی و صنعتی، درگیر یک کارزار سرقت مالکیت معنوی در ایالات متحده است. پکن همچنین برای گسترش دامنه نفوذ خود، تضعیف رقابت جهانی و دستیابی به زیرساخت‌های حیاتی، مجبور به استفاده از دیپلماسی دام بدهی شده و این رفتار اقتصادی با واکنش منفی رهبران گروه 7 همراه شد که در روزهای گذشته در بریتانیا گردهم آمده بودند. اما برای بسیاری از متحدان ایالات متحده، تهدید روسیه بسیار مهم‌تر از چالش بلند‌مدت چین به نظر می‌رسد. پوتین به‌طور فعال در تلاش است تا حوزه نفوذ خود را در حیاط‌خلوت اروپا گسترش دهد. او همچنان به تجاوز خود علیه اوکراین ادامه داده و صد هزار سرباز و مجموعه سخت‌افزاری نظامی را هنوز در نزدیکی مرزهای شرقی اوکراین حفظ کرده است. در چنین شرایطی، در اواخر سال جاری، روسیه و بلاروس قرار است یک مانور مشترک شبیه‌سازی جنگ با کشورهای ناتو را انجام دهند. پوتین در سخنرانی جنجالی خود در ماه آوریل، به رهبران غربی درباره عبور از «خطوط قرمز» امنیتی روسیه هشدار و وعده داد یک پاسخ «نامتقارن» به «این تهدیدها» نشان دهد. «ینس استولتنبرگ»، دبیرکل ناتو نیز اخیرا روابط بین ناتو و روسیه را «پرتنش‌ترین رابطه بعد از پایان جنگ سرد» توصیف کرده است. در همین حال، دولت بایدن متحدان ایالات متحده در ناتو را به سمت چین سوق می‌دهد و قصد دارد بر اقدامات پکن تمرکز بیشتری داشته باشد. در نهایت هم ناتو توافق كرد در سند استراتژیك خود، به ضرورت مقابله با چین اشاره كند. در اعلامیه‌ای که پس از پایان اجلاس ناتو در روز دوشنبه منتشر شد، رهبران ناتو هشدار دادند که «بلندپروازی‌های چین و رفتار چالش‌برانگیز این کشور که نظم بین‌المللی را تهدید می‌کند، بزرگ‌ترین تهدید علیه ناتو محسوب می‌شود».