احیای برجام، ان‌شاءالله به‌زودی

روح‌اله نخعی: پیش‌بینی‌ها درباره تأثیرگذاری زمان‌بندی انتخابات ایران روی مذاکرات وین تحقق یافتند. چند هفته‌ است که مذاکرات برجام ادامه دارد، بدون اینکه خبری از پیشرفت خاصی برسد یا مانند روزهای پیشین، ابراز رضایت طرف‌های مذاکرات از روند گفت‌وگوها منتشر شود. اما برخلاف شرایطی که بن‌بست باعث توقف مذاکرات شده باشد، سروصداهای نارضایتی و آمادگی برای تقسیم تقصیر هم از طرف‌های مذاکرات بلند نیست، بلکه حتی بسامد اظهارنظرها درباره روند مذاکرات به‌شدت پایین آمده است. از طرفی ممکن است طرف ایرانی برای پرهیز از درگیرشدن مذاکرات و توافقات به چالش‌های رقابت‌های انتخاباتی، تصمیم گرفته پیش از برگزاری انتخابات در معرض اتهام سوءاستفاده از امتیاز برجام در صحنه رقابت قرار نگیرد یا بدتر، با پیش‌کشیدن این بحث، آن را در معرض تهدید و حمله آسیب‌رسان جریان‌های مخالف به هوای جلب نظر مخالفان برجام قرار ندهد. از طرفی ممکن است بازیگران دیگر، به‌خصوص برجام، انگیزه‌هایی داشته باشند که به‌خاطر آنها ترجیح دهند از فضای مبهم انتخاباتی بگذرند و به فضای قطعیت فردای انتخابات برسند و بدانند ادامه مسیر را با چه کسی پیش‌رو خواهند داشت. در‌عین‌حال به نظر می‌رسد این تعویق نه در انتظار تغییر دولت، بلکه صرفا در انتظار گذر انتخابات بوده است و پس از ردشدن این بزنگاه، زمان زیادی تا اعلام نتیجه نخواهد گذشت. در نهایت، دولت روحانی اگر نه پای صندوق، اما پس از آن، برجامی را که به جرئت می‌توان گفت بزرگ‌ترین دستاوردش بوده است، احیاشده تحویل جانشینان خود خواهد داد. نکته شایان توجه اما اینجاست که خبر احیای برجام پتانسیل این را دارد که روی خبر نتیجه انتخابات روز گذشته که در حالت عادی تا هفته‌ها سوژه یک اخبار خواهد بود، سایه افکند. نشانه دیگر نزدیکی توافق در روزهای پس از انتخابات نیز اینکه در صحبت‌هایی که هنوز از طرفین به گوش برسد، همچنان یکی در دسترس‌بودن و ممکن‌بودن توافق مطرح می‌شود و یکی هم مسئله زمانی و نزدیکی به انتخابات. حرف‌های اخیر سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران و رئیس هیئت ایرانی مذاکره‌کننده نیز حاکی از همین است که مذاکره، در محتوای خود دچار مشکلی نیست و طرف‌های مذاکره در خوش‌بینی‌شان نسبت‌به نتیجه، تغییری حاصل نکرده‌اند. عراقچی: شخصا امیدوارم توافق در همین دولت صورت گیرد آخر هفته گذشته، عراقچی در صحبت‌هایش بر همین نزدیکی توافق تأکید کرده است. به گزارش ایرنا، او در مصاحبه با شبکه الجزیره در پاسخ به این پرسش که «رافائل گروسی، مدیرکل ‌آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته برای احیای برجام ضروری‌ است تا تشکیل دولت جدید جمهوری اسلامی صبر کرد. آیا واقعا همین‌طور است؟»، گفت: «گروسی احتمالا شناختی از دینامیسم‌های سیاسی در ایران ندارد. مذاکرات هسته‌ای یک موضوع کلان سیاست خارجی است و تصمیم‌گیری‌های مربوط به آن در مراجع عالی نظام صورت می‌گیرد». او افزود: «رسیدن به توافق منوط به تأمین خواسته‌های کلیدی و رفع نگرانی‌های اصولی جمهوری اسلامی است و هر زمان که ما به چنین نقطه‌ای برسیم، توافق صورت خواهد گرفت؛ چه در این دولت باشد و چه در دولت آینده. البته باید بگویم اکنون بیش از هر زمان در گذشته به توافق نزدیک هستیم و شخصا بسیار امیدوارم که توافق در همین دولت صورت گیرد». عراقچی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی‌بر اینکه «موضوعات اصلی مورد اختلاف که هم شما و هم آمریکایی‌ها از آنها صحبت می‌کنید، کدام‌اند و آیا راه‌حل‌هایی برای آنها وجود دارد؟» گفت: «البته موضوعاتی که پشت میزهای مذاکره مورد گفت‌وگو واقع می‌شوند، باید در همان پشت میز درباره آنها تعیین تکلیف شود نه در رسانه‌ها؛ با‌این‌حال می‌توانم به‌طور‌کلی بگویم مشکل اصلی مذاکرات در رویکرد آمریکایی‌هاست که قادر نیستند اعتیاد مفرط خود به تحریم را کنار بگذارند و هنوز نمی‌توانند درک کنند که تحریم یک راه‌حل شکست‌خورده است. همچنان که در یکی از توییت‌های اخیر خود گفتم، ترامپ رفته است، اما تحریم‌های غیرقانونی و جنایت‌آمیز او همچنان برقرارند». او ادامه داد: «به‌عنوان یک واقعیت، دولت جدید آمریکا هنوز سیاست فشار حداکثری ترامپ را متوقف نکرده است و تصور می‌کند آنچه را که ترامپ با حداکثر تهدید و تحریم نتوانست به دست آورد، آنها می‌توانند پشت میز مذاکره به دست آورند. مذاکراتی که اکنون در جریان است، با مسائل فنی بسیار پیچیده و ظریفی روبه‌رو است، اما چیزی که برای رسیدن به توافق لازم است، اراده سیاسی همه طرف‌هاست». نگرانی درباره برنده انتخابات وجود ندارد او همچنین در پاسخ به این پرسش که «با توجه به احتمال زیادی که نسبت به انتخاب آقای رئیسی وجود دارد، آیا نگران انتخاب ایشان به‌عنوان یک رئیس‌جمهوری انقلابی نیستید؟ و آیا در صورت انتخاب ایشان مذاکرات متوقف می‌شود؟» گفت: «به‌عنوان یک دیپلمات و مذاکره‌کننده در موقعیتی نیستم که درباره مسائل انتخاباتی و کاندیداهای ریاست‌جمهوری صحبت کنم؛ با‌‌این‌حال در پاسخ به پرسش شما می‌توانم تأکید کنم که هیچ نگرانی‌ای در این رابطه وجود ندارد». عراقچی تصریح کرد: «مواضع جناب آقای رئیسی در حوزه سیاست خارجی، آن‌طور که در دوران رقابت‌های انتخاباتی بیان شد، نشان‌دهنده یک سیاست واقع‌بینانه و تعامل‌گرایانه است که بر مبنای همکاری با جامعه بین‌الملل و تعامل سازنده اقتصادی قرار دارد. مواضع ایشان در قبال برجام و مذاکرات جاری نیز نشان‌دهنده همین واقع‌بینی و عمل‌گرایی در سیاست خارجی است. اطمینان دارم در صورت انتخاب ایشان، هیچ خللی در مسیر مذاکرات ایجاد نخواهد شد». رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران گفت: «در‌عین‌حال باید بگویم این محاسبه منافع ملی است که موفقیت یا شکست مذاکرات را رقم می‌زند. ما به‌دنبال منافع ملت ایران هستیم و اطمینان دارم هر‌کسی هم که به ریاست‌جمهوری انتخاب شود، همین هدف را دنبال خواهد کرد». او افزود: «ما در این مذاکرات منافع کشور و مردم را می‌شماریم، نه تعداد آرای نامزدهای انتخاباتی را. سیاست‌های مشخص‌شده از‌سوی مراجع عالی کشور، دستورالعمل‌های هیئت مذاکره‌کننده ایرانی را مشخص می‌کند و ما تنها در آن مسیر حرکت خواهیم کرد».