مخالفت ابوظبی با طرح ریاض و مسکو مانع کاهش تولید اوپک‌پلاس شد
امارات علیه عربستان
به‌تازگی نشانه‌های شکاف میان ریاض و ابوظبی نمایان‌تر از همیشه شده است. اختلاف بر سر نحوه مدیریت همه‌گیری کرونا، اختلاف درباره جنگ یمن، عادی‌سازی روابط با اسرائیل از جمله اختلاف‌های عربستان و امارات طی ماه‌های اخیر بود و اکنون تضاد منافع این دو کشور بر سر تولید نفت به یکی دیگر از اختلاف‌های این دو متحد قدیمی تبدیل شده است.
در سال‌های گذشته عربستان و امارات برای نشان‌دادن نزدیکی و اتحادشان طرح خود برای ایجاد یک اتحاد سیاسی مخفیانه را تا مراحل پایانی آن پیش بردند. با اینکه این اتحاد و کنفدراسیون هنوز شکل نگرفته بود اما این دو حکومت اقتدارگری عربستان و امارات با همراهی هم در جنگ یمن شرکت کردند و قطر را هم به اتهام حمایت از اسلام‌گرایان مورد تحریم قرار دادند.
با این حال به‌تازگی نشانه‌های شکاف میان ریاض و ابوظبی نمایان‌تر از همیشه شده است. اختلاف بر سر نحوه مدیریت همه‌گیری کرونا، اختلاف درباره جنگ یمن، عادی‌سازی روابط با اسرائیل از جمله اختلاف‌های عربستان و امارات طی ماه‌های اخیر بود و اکنون تضاد منافع این دو کشور بر سر تولید نفت به یکی دیگر از اختلاف‌های این دو متحد قدیمی تبدیل شده است.
نشست اخیر اعضای کشورهای صادرکننده نفت و متحدان آن (اوپک‌پلاس) روز جمعه در حالی به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد که روسیه و عربستان خواستار کاهش تولید در ماه‌های پیش‌رو بودند. این درخواست عربستان و روسیه به دلیل ایجاد ثبات در بازار برای عبور از شرایط بحرانی ناشی از همه‌گیری کرونا و جلوگیری از سقوط غیرقابل کنترل قیمت نفت مطرح شد. اما امارات با این پیشنهاد مخالفت کرد تا این نشست بی‌نتیجه بماند و تنش تازه‌ای میان عربستان و امارات بروز کند.
پس از آنکه نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و هجدهمین نشست اوپک و متحدانش موسوم به اوپک‌پلاس بدون نتیجه پایان یافت، وزرای تمامی کشورهای عضو به جز امارات عربی متحده در نشست روز جمعه درمورد بالابردن ارسال نفت به بازارهای جهانی از ماه آگوست و تمدید توافق آوریل ۲۰۲۰ مبنی بر کاهش ۵.۷ میلیون بشکه‌ای تولید به جای آوریل تا دسامبر سال ۲۰۲۲ به اجماع رسیدند. با توجه به اینکه نهایی‌شدن توافق اعضای اوپک‌پلاس نیازمند اتفاق آراست، رایزنی‌ها با وزیر انرژی امارات برای نهایی‌شدن این توافق ادامه یافت. با این حال، دولت امارات، با صدور اطلاعیه‌ای توافق روز جمعه وزرای نفت اوپک‌پلاس را «ناعادلانه» توصیف کرد.
در این بیانیه همچنین تأکید شده که قصد امارات متحده عربی برای افزایش معنادار سطح تولید از سال ۲۰۱۸ تاکنون معطل مانده و با نهایی‌شدن توافق روز جمعه این معطلی به جای آوریل سال ۲۰۲۲ تا دسامبر 2022 طول خواهد کشید. به این ترتیب، ابوظبی در نشست همچنان خواستار بازبینی پایه سهمیه تولید خود خواهد بود که در اکتبر سال ۲۰۱۸ به تصویب اعضای اوپک‌پلاس رسیده است.
«سهیل المزروعی» وزیر انرژی امارات نیز اعلام کرده که کشورش خواستار افزایش پایه سهمیه تولید کشورش از ۳.۱۷ میلیون بشکه کنونی به ۳.۸ میلیون بشکه در روز است. به این ترتیب، اختلاف نظر سنتی عربستان سعودی و روسیه درمورد افزایش تولید نفت، این بار جای خود را به رویارویی امارات عربی متحده و سایر اعضای اوپک‌پلاس داده است.
اختلاف علنی
اختلاف میان امارات و عربستان، دو تولیدکننده بزرگ گروه اوپک روز یکشنبه شدت گرفت و هر دو کشور که معمولا اختلافاتشان را مسکوت نگه می‌دارند یا پشت پرده درباره آن مذاکره می‌کنند، این بار آن را در تلویزیون علنی کردند. ریاض روی طرح خود که مورد حمایت سایر اعضای اوپک‌پلاس از جمله روسیه قرار گرفته، اصرار دارد. طبق این طرح، تولید نفت باید در چند ماه آینده افزایش پیدا کند اما توافق محدودیت عرضه با هدف ثبات بازار باید تا پایان سال ۲۰۲۲ تمدید شود.
شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، در مصاحبه با بلومبرگ گفت: «ما باید توافق را تمدید کنیم. این تمدید افراد زیادی را در دایره راحتی قرار می‌دهد. ابوظبی در داخل اتحاد اوپک‌پلاس منزوی شده است. همه گروه در برابر یک کشور بود که برای من ناراحت‌کننده اما واقعیت است».
اندکی پیش از اظهارات وزیر انرژی عربستان سعودی، سهیل المزروعی، تمدید مدت توافق را رد و تنها از افزایش کوتاه‌مدت تولید حمایت کرده و خواستار شرایط بهتر برای کشورش در سال ۲۰۲۲ شده بود. مزروعی به بلومبرگ گفت: «امارات متحده عربی خواستار افزایش بدون شرط تولید است که بازار ایجاب می‌کند. با این حال تصمیم برای تمدید توافق تا پایان سال ۲۰۲۲ لزومی ندارد که اکنون گرفته شود».
به این ترتیب، ابوظبی متحدانش را در موقعیت دشواری قرار داده که یا خواسته‌های این کشور را بپذیرند یا اتحاد اوپک‌پلاس متلاشی می‌شود. ناکامی در رسیدن به توافق بازار را با کمبود بیشتر عرضه روبه‌رو کرده و باعث افزایش چشمگیر قیمت‌های نفت می‌شود؛ اما سناریوی فروپاشی اتحاد اوپک‌پلاس هم مطرح است که در این صورت بحران ریزش قیمت نفت در سال گذشته تکرار خواهد شد. پیش از این و در سال‌های اخیر اختلاف میان عربستان سعودی و روسیه باعث به‌راه‌افتادن جنگ قیمت نقت و سقوط قیمت آن شده بود.
ماه‌ها پس از آتش‌بس برای این جنگ قیمت کوتاه‌مدت، امارات متحده عربی با مطرح‌کردن ایده خروج از اوپک بازارها را ملتهب کرد، این بار تهدید مذکور را تکرار نکرد اما هنگامی که از وزیر نفت عربستان درباره احتمال خروج امارات سؤال شد، او تنها گفت: «امیدوارم این‌طور نباشد». به گفته وزیر نفت عربستان «بدون تمدید توافق، به توافق قبلی برمی‌گردیم که تحت آن تولید در آگوست و پس از آن افزایش پیدا نمی‌کند و احتمالا تأثیر تورمی روی قیمت نفت خواهد داشت».
در میانه این اختلاف، مسئله مبنای سطح تولید در میان است. کاهش یا افزایش تولید هر کشوری بر اساس سطح مبنای تولید سنجیده می‌شود. هرچه این سطح مبنا بالاتر باشد، این کشور اجازه دارد نفت بیشتری تولید کند. امارات متحده عربی می‌گوید سطح تولید فعلی این کشور که حدود ۳.۲ میلیون بشکه در روز در آوریل سال ۲۰۲۰ تعیین شد بسیار اندک است و باید حدود 600 هزار بشکه در روز افزایش یابد.
عربستان سعودی و روسیه به دلیل نگرانی از اینکه سایر تولیدکنندگان گروه خواستار افزایش سهمیه تولیدشان شوند، با درخواست امارات متحده عربی برای محاسبه مجدد هدف تولید این کشور مخالفت کرده‌اند. شاهزاده سعودی اظهار کرده که ابوظبی با درخواست اخیرش بدعت خطرناکی را پایه‌گذاری می‌کند.
ابوظبی در آوریل سال ۲۰۲۰ سطح مبنای تولید فعلی را پذیرفت اما نمی‌خواهد به مدت طولانی‌تری در این توافق بماند. ابوظبی هزینه سنگینی برای توسعه ظرفیت تولید داشته و شرکت‌های خارجی نظیر توتال فرانسه را جذب کرده است. اکنون که چشم‌انداز بازگشت نفت ایران در صورت دستیابی به توافق هسته‌ای جدید مطرح شده، صبر این کشور برای دستیابی به شرایط جدید توافق لبریز شده است.