روایت ۴۰ هنرمند ایرانی از پرنده ها در «گالری سو»

«گالری سو» این روزها نمایشگاه گروهی پرنده ها را به تماشا دارد که تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ نیز دایر خواهد بود.

شیرین قراویسکی گردآوری این آثار متنوع را به عهده دارد که از نگاه ۴۰ هنرمند ایرانی پرنده را از فرم تا معناگرایی و نشانه شناختی مرور می کند.

این نمایشگاه در دو طبقه گالری سو به نمایش است که در طبقه اول آثاری از کوروش شیشه گران، اسماعیل شیشه گران، علی اکبر صنعتی، علیرضا اسپهبد، بهمن محصص، رضا درخشانی، گیزلا وارگا سینایی، بیژن نعمتی شریف، ایمان راد، فرح اصولی، مقداد لرپور، محسن فولادپور، مهرداد جعفری، ساله شریفی، نیکی نجومی، نرگس هاشمی، رامتین زاد ارائه شده و در طبقه دوم کارهای محسن احمدوند، بهرام دبیری، اشکان عبدلی، برادران قاسمی، هادی علیجانی، نازنین اهری پور، رنه صاحب، علیرضا گلدوزیان، هانیه فرهادی نیک، لیلا ویسمه، آرمینه نگهداری، سارنج، آیلار دستگیری، رضا هدایت، علی معنمدیان، روزبه نعمتی شریف، اکبر نعمتی، نسرین ، شاهپوری، بهمن ایروانی، لادن بروجردی، مریم فرهنگ ، محمد تقی صداقتی، ابراهیم یغمایی، هدیس ا،لاد شهبازی، هادی نیکان به تماشاست.

ساله شریفی متنی با عنوان « از مرغ تا پرنده » برای معرفی این نمایشگاه نوشته که در آن آمده است:«آنچه بشر را از ابتدا شیفته‌ی پرندگان کرد اختلاف حداکثری آن‌ها با ما در نوع زیستشان بوده است، زیبایی بی‌انتهای‌شان، صدای دلنشین و گاه عجیب‌شان، تنوع آنها از موجوداتی ظریف و بی‌دفاع تا مهاجمانی بی‌رقیب و البته حسرت پرواز بشر که دریایی از معنا را در هنر و ادبیات متوجه پرندگان کرده است.

بیشترین سهم پرندگان در هنر ایران هم‌نشینی آن‌ها با گل‌ است! «گل و مرغ» شیوه‌ای بی‌سابقه و شگفت‌انگیز است که مخاطبش را با منتهای زیبایی و ظرافت چه در صورت و چه در معنا مواجه می‌کند. در نمونه‌های اعلای گل و مرغ شما ناظر یک گفتگو هستید، گفتگوی پرنده با گل، عاشق با معشوق. «گل و مرغ» ظرافت اغراق‌شده‌ای دارد، آرام است و معنوی می‌نماید، در عین تکراری بودن سوژه به شدت متنوع است. بنا بر بیان امام محمد غزالی در باب زیبایی، هر آنچه در این عالم هست نمودگاریست از اصل آن در عالم بالا، با این تعریف و پذیرفتن معیار‌های کهن زیبایی اعم از کمال و غنا و خلوص می‌توان «گل و مرغ»‌‌را به عالم بالا مرتبط‌ دانست. اما در نگاهی وسیع‌تر قصه به اینجا ختم نمی‌شود، دو هنرمند نقاشی از پرنده را در هنر ایران متحول کرده‌اند، نخست کمال‌الملک با رنگ روغن‌های با شکوهش از پرنده‌های شکار شده بر سر نیزه و مجموعه‌ی بی‌نظیر آبرنگ‌هایش از قفس سلطنتی که به سفارش ناصرالدین شاه ۱۹ قطعه‌ی آبرنگی را در قالب یک آلبوم خلق کرد، و نه تنها تصویری معنوی ارائه نداد بلکه با رعایت تمام آموزه‌های فرنگی‌اش کاملاً به فرم سوژه‌هایش وفادار ماند. دوم هادی تجویدی بود که در ابتدای قرن حاضر مکتب مینیاتور تهران را پایه‌گذاری کرد و رویکردی معاصر را (در معنای غربی آن) به نقاشی ایران افزود. آنجا دری بر نقاشی معاصر ما گشوده شد که تا امروز ادامه دارد حتی اگر نامی از مکتب مینیاتور تهران به میان نباشد. او در یکی از آثارش قوی بزرگی را در کنار فیگور لمیده و برهنه‌ی زنی در کنار آبشار و دریاچه‌ای کشیده است که بی‌اغراق از قابل توجه‌ترین آثار دو قرن اخیر است، هم از حیث تابو شکنی و هم از جنبه‌ی راهگشایی آن برای نقاشی فیگوراتیو امروز. اما این قو دیگر از بهشت نیامده و آنقدر هم بزرگ هست که آن را مرغ ننامید! از اینجا و با کنار هم گذاشتن تجربه‌ی غربی کمال‌الملک و رویکرد نیمه ایرانی تجویدی شاهد جایگاه معاصر پرنده در هنر ایرانیم، معنایی که الهی نیست و به فراخور تصویر و خواست هنرمند کشیده می‌شود.

فارغ از فرم که بخش جدا نشدنی میل به نقاشی از پرندگان است، تعابیر و معنا گرایی بر سر این موضوع نیز قابل توجه است، در لایه‌ی نخست پرندگان با آزادی و رهایی مترادف می‌شوند و قفس در مبارزه با این تعبیر است. از زوایای دیگر در فرهنگ‌های کهن شرق و غرب مشخصاً پرندگانی را برای ما معنا کرده‌اند، به طور خلاصه و برای مثال: پرستو با هجرت و رستاخیز، جغد با بد‌یمنی و بعدتر با دانایی، دارکوب با جنگ و کاوش، زاغچه با شادی و خوش‌خبری و خود بال که نمادی ایزدیست و نشان از قدرت و حفاظت دارد. البته در هنر معاصر هر تصویری می‌تواند مستقلاً و طبق آرأ هنرمند خیلی شخصی تعبیر شود و حتی فارق از معنی باشد.در ایران از حضور پررنگ پرنده در ادبیات و شعر کلاسیک چون سیمرغ و منطق‌الطیر و همچنین تنوع پرنده‌ها در شهرهای مختلف و مهاجرت پرندگان همسایه در مقاطعی از سال تا تجربه‌ی داشتن پرند‌های خانگی و دیدن مرغ عشق‌های فالگیر، خاطره‌ی جمعی عمیقی را ساخته که حتی اگر با صد اندوه دیگر هیچ لک‌لکی به تجریش نیاید و میانکاله به شلوغی سابق نباشد، پرندگانی گوناگون در آسمان هنر ایران پرواز می‌کنند، بدون خستگی و مستمر».

این نمایشگاه که ۱۵ اسفند آغاز به کار کرده تا ۱۵ فروردین ادامه خواهد داشت.