9 سال پس از بیستم شهریور 90

بیستم شهریور سال ۱۳۹۰ انتشار ویدئویی از کشتن یک خرس ماده به همراه توله‌هایش به دست شکارچیان، با موج بزرگی از اعلام انزجاز عمومی همراه شد. هیچ ویدئوی حیوان‌آزاری‌ای تا آن روز به این شکل دیده نشده بود و در شبکه‌های اجتماعی بازتاب نداشت. گروه‌ها و فعالان حامی حقوق حیوانات برای جلب توجه عمومی نسبت به وضعیت حیوانات، بیستم شهریور را «روز مبارزه با خشونت علیه حیوانات» نام‌گذاری کردند.

در این سال‌ها، حساسیت عمومی نسبت به مسئله حمایت از‌ حیوانات بسیار افزایش داشته است. در کنار این مسئله، شاهد افزایش دانش عمومی شهروندان در این خصوص نیز هستیم. شبکه‌های اجتماعی در کنار برخی آسیب‌ها، به بستر مناسبی برای آگاهی‌رسانی در این خصوص تبدیل شده‌اند. امروز در هر گوشه از ایران اگر مشکلی برای حیوان یا حیواناتی به وجود بیاید، به سرعت از سوی فعالان این حوزه در سطح وسیعی اطلاع‌رسانی می‌شود. کتاب‌های حقوق حیواناتی که در سه، چهار سال اخیر منتشر شده است، از نظر کمی و کیفی با تمام سال‌های پیش از این قابل مقایسه نیست. مؤثرترین و قطعی‌ترین راه حمایت از حقوق حیوانات، کاهش استفاده از محصولات حیوانی است. این مسئله علاوه بر نجات جان حیوانات، یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش مشکلات محیط‌زیستی در مقیاس جهانی است. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش کمی و کیفی فعالان و گروه‌های مروج گیاه‌خواری بوده‌ایم. محصولات گیاهی و جایگزین‌های پروتئین و لبنیات حیوانی که در سال‌های اخیر در کشور تولید شده است، رشد بسیار چشمگیری دارد. تأسیس رستوران‌های گیاهی یا افزودن منوی گیاهی به رستوران‌ها از دیگر مواردی است که در دو، سه سال اخیر بسیار مورد توجه بوده است. حمایت از حیوانات و توجه به حقوق حیوانات وارد ادبیات و شعارهای مدیران دولتی، اجرائی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شورای شهر شده است. هر‌چند تجربه نشان داده بین حرف تا عمل راه طولانی در پیش است، اما در هر صورت خود این مسئله یک گام به پیش است. در کنار این موارد باید گفت شوربختانه قانون حمایت از حیوانات هنوز به سرانجام نرسیده، کشتار میلیونی پرندگان مهاجر در شمال و جنوب کشور ادامه دارد، کمبود بودجه و امکانات سازمان حفاظت از محیط زیست و ضعف اجرائی در این حوزه سبب آسیب‌پذیری، شکار و تلفات حیات وحش در مناطق چهارگانه شده، اقدام عملی و مؤثری برای بهبود وضعیت و تعطیلی باغ‌وحش‌ها انجام نشده است، کشتار حیوانات شهری همچنان ادامه دارد و توصیه‌های حامیان حقوق حیوانات برای اصلاح وضعیت فوق تا‌کنون شکل اجرائی به خود نگرفته و ده‌ها مشکل دیگر که همچنان پابرجاست. بهبود وضعیت حیوانات نیازمند عزمی همگانی است. حمایت از حیوانات یک وظیفه اخلاقی است که باید مورد توجه همه قرار بگیرد. جامعه‌ای که مردمانش با حیوانات مهربان باشند و به حقوق حیوانات احترام بگذارند، جامعه‌ای از نظر روانی سالم‌تر و امن‌تر خواهد بود. اگر‌چه در عمل شاهد افزایش بهبود وضعیت حیوانات نبوده‌ایم، اما افزایش حساسیت عمومی در سطح جامعه، افزایش نسبی دانش فعالان این حوزه و توجه رسانه‌ها، مدیران اجرائی و سیاست‌مداران به وضعیت حیوانات، دورنمای روشنی برای بهبود وضعیت حیوانات پیش‌روی ما قرار داده است. باید قوی، صبور و امیدوار به پیش برویم.