علمی اما غیر‌قابل اتکا

ماراتن طولانی انتخابات ایالات متحده آمریکا حالا چندروزی است که به سرخط اخبار ایران و سایر کشورهای دنیا تبدیل شده و بسیاری موشکافانه و با دقت فراوان نتایج انتخابات را ایالت به ایالت بررسی و تحلیل می‌کنند. هنوز و تا این ساعت البته برنده قطعی انتخابات معرفی نشده؛ ولی از واکنش‌های دو، سه روز اخیر می‌توان دید که بسیاری نتایج نظرسنجی‌های پیش از انتخابات در ایالات متحده را به چالش کشیده‌ و آن را بی‌اعتبار دانسته‌اند. برای بررسی نتایج نظرسنجی‌های انتخاباتی در آمریکا لازم است به چند نکته توجه کنیم. نخست اینکه نظرسنجی‌ها همیشه یکی از بخش‌های جذاب و هیجان‌انگیز فرایند انتخابات در ایالات متحده بوده. یک‌سری مؤسسات در ایالات متحده به صورت حرفه‌ای کار نظرسنجی را انجام می‌دهند و در میان مردم از اعتبار بیشتری هم برخوردارند. این مؤسسات البته شهرت خود را تنها مدیون انتخابات نیستند و در همه زمینه‌ها این کار را انجام می‌دهند و البته در ایام انتخابات هم به میدان می‌آیند؛ اما در فضای هیجانی انتخابات آمریکا اغلب خیلی از رسانه‌ها یا شرکت‌هایی که خیلی در عرصه نظرسنجی حرفه‌ای نیستند، هم به دلیل جوّ موجود پا به میدان می‌گذارند و نظرسنجی‌هایی را انجام می‌دهند. بیشتر این مؤسسات گروه دوم یا تعلقات حزبی آشکاری دارند یا به شکل پنهانی با یکی از این احزاب در ارتباط هستند. از‌این‌رو نتایج آنها چندان قابل اتکا نیست. به خاطر همین علاقه‌ها و گرایش‌های حزبی و اعتبار متزلزل نظرسنجی این مؤسسات اغلب میانگین نظرسنجی‌های در آمریکا سنجیده می‌شود. از‌این‌رو وب‌سات RTP در ایالات متحده آمریکا اغلب میانگین نظرسنجی‌های انتخاباتی در آمریکا را اعلام می‌کند تا به‌این‌ترتیب به این اعداد و ارقام اعتباری ببخشد.

رویدادهای انتخاباتی در چند روز اخیر موجب شد تا بسیاری نظرسنجی‌های انتخاباتی در آمریکا را زیر سؤال ببرند. البته هنوز که نتایج انتخابات مشخص نشده؛ ولی بد نیست نگاهی بیندازیم به انتخابات سال ۲۰۱۶ و مسئله نظرسنجی‌ها در آن. توجه به این نکته مهم است که اگرچه ترامپ برنده انتخابات سال ۲۰۱۶ شد؛ ولی مؤسسات نظرسنجی در آنجا اشتباه نکردند و این نظام انتخاباتی آمریکا بود که ترامپ را پیروز کرد. در واقع هیلاری کلینتون در آن سال رأی بیشتری از ترامپ کسب کرد و اگر نظام انتخاباتی در آمریکا مثل خیلی از کشورهای دنیا بود، احتمالا این هیلاری کلینتون بود که به کاخ سفید می‌رفت. پس در تشخیص میزان محبوبیت نامزدها نظرسنجی‌ها درست عمل کرده بودند و هیلاری آرای بیشتری کسب کرده بود. در سال ۲۰۲۰ هم هنوز نمی‌دانیم که نتایج به چه سمتی می‌رود و از‌این‌رو نمی‌توان گفت که نظرسنجی‌ها قطعا اشتباه کرده‌اند؛ اما فارغ از همه اینها باید توجه کرد که نظام انتخاباتی در آمریکا قابلیت سنجش با نظرسنجی‌ها را ندارد؛ چرا‌که در این کشور ملاک رأی مستقیم مردم نیست و چیدمان ایالت‌هاست که معلوم می‌کند در شمارش آرا چه اتفاقی می‌افتد. در این شرایط دقت نظرسنجی‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند. قبل از انتخابات برآوردهایی وجود دارد که کدام ایالت‌ها می‌تواند صحنه نبرد دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان باشد و به‌این‌ترتیب مؤسسات نظرسنجی روی آن ایالت‌ها تمرکز بیشتری می‌کنند. مثلا پیش‌بینی‌ می‌کنند که فلوریدا احتمالا محل نبرد خواهد بود و روی آن تمرکز بیشتری صورت می‌گیرد و از طرف دیگر ویسکانسین را که اغلب در اختیار دموکرات‌هاست، چندان جدی نمی‌گیرند. برای همین هم دقت نظرسنجی‌ها پایین می‌آید و ایالتی مثل ویسکانسین در انتخابات سال ۲۰۱۶ سرنوشت انتخابات را عوض می‌کند. در سال ۲۰۲۰ همین اتفاق رخ داد. بسیاری حدس می‌زدند که احتمالا پنسیلوانیا، فلوریدا یا نوادا محل نبرد انتخاباتی شدید باشد و کسی حدسش را نمی‌زد که احتمالا جورجیا بتواند تعیین‌کننده سرنوشت انتخابات باشد. علاوه بر اینها باید بدانیم که ممکن است نتایج انتخابات در آمریکا با ورود نهاد قضائی تعیین شود. در صورت ورود این نهاد دیگر هیچ نظرسنجی و افکارسنجی نمی‌تواند از قبل نتایج انتخابات را تعیین کند. از این جنبه به نظر من نظرسنجی‌‌ها در انتخابات آمریکا علمی هست؛ اما قابل اتکا برای پیش‌بینی نتایج نیست؛ چرا‌که با وجود پیش‌بودن یک نامزد در نظرسنجی‌ها ممکن است فرایندها در آمریکا به گونه‌ای پیش برود که آن نامزد با وجود محبوبيتش نتواند به کاخ سفید راه پیدا کند. کسانی که به انتخابات آمریکا و اخبارش علاقه‌مند هستند، باید توجه کنند که ذهن‌شان را از هیجان‌های ایجاد‌شده از نظرسنجی‌ها خالی کنند؛ چرا‌که نظام انتخابات در آمریکا پیچیده‌تر از دیگر کشورهاست.