بوتان و اسرائیل رابطه دیپلماتیک برقرار کردند
نفوذ عميق‌تر به آسيا
در روزهای پایانی سال ۲۰۲۰ میلادی روند پرشتاب عادی‌سازی روابط با اسرائیل که یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری ایالات متحده به‌‌شمار می‌رود، ادامه دارد. در تازه‌ترین تحول، وزیر خارجه اسرائیل از برقراری روابط دیپلماتیک با پادشاهی بوتان خبر داد. به این ترتیب، پس از امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش، اکنون بوتان پنجمین کشوری است که در سه ماه اخیر به سوی عادی‌سازی روابط با اسرائیل گام برمی‌دارد. «گابی اشکنازی» در بیانیه‌ای اعلام کرد «دامنه به‌رسمیت‌شناختن اسرائیل رو به گسترش است» و افزود: «برقراری روابط با پادشاهی بوتان، مرحله جدیدی از عمیق‌تر‌شدن روابط اسرائیل در آسیا را ادامه می‌دهد». به نوشته روزنامه تایمز آو اسرائیل، مراسم امضای توافق ایجاد روابط شنبه آینده در محل اقامت سفیر اسرائیل در هند، با حضور سفیر بوتان در این کشور برگزار خواهد شد. بوتان یا جمعیتی حدود یک میلیون نفر در موقعیت جغرافیایی حساسی بین چین و هند قرار دارد. در این کشور که با تعرفه روزانه ۲۵۰ دلار برای هر توریست، نرخ گردشگری پایین نگه داشته شده، فروش تنباکو ممنوع است و تازه ۲۰ سال است که استفاده از تلویزیون مجاز شده است. بوتان در سال ۲۰۰۸ با برگزاری اولین انتخابات عمومی خود تبدیل به سلطنت مشروطه شد که تا پیش از آن سلطنت مطلقه بر آن حاکم بود. «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل، ضمن استقبال از این توافق، به این نکته اشاره کرد که این رژیم یهودی‌نشین برای عادی‌سازی و برقراری روابط دیپلماتیک با دیگر کشورها در ارتباط است. سفیر اسرائیل در هند هم با اشاره به اینکه روز برقراری روابط دیپلماتیک اسرائیل و بوتان یک «روز تاریخی» است، گفت: «این توافق فرصت‌های زیادی برای همکاری و منافع دوجانبه ایجاد می‌کند». در توافق اسرائیل و بوتان به همکاری در زمینه اقتصادی، تکنولوژی، کشاورزی و توریسم اشاره شده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، بوتان به استقلال فرهنگی و سیاسی خود می‌بالد و با حدود ۵۰ کشور جهان رابطه دیپلماتیک دارد. با وجود اینکه بوتان از سال ۱۹۷۱ عضو سازمان ملل است، با هیچ‌یک از اعضای دائم شورای امنیت شامل آمریکا روابط دیپلماتیک ندارد و و رهبران آن تاکنون کوشیده‌اند از رخنه‌یابی عادات و رفتارهای امروزی دنیا به آن کشور جلوگیری شود. رابطه دیپلماتیک اسرائیل با بوتان در حالی برقرار شده که اخیرا مراکش نیز روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کرده است. مراکش چهارمین کشوری است که در سه ماه گذشته با اسرائیل توافق صلح امضا می‌کند. آن‌گونه كه رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند، تماس‌هایی با کشورهای اسلامی دیگر برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو برقرار شده است و در رأس آن پاکستان، اندونزی، نیجر، مالی، جیبوتی، موریتانی، مجمع‌الجزایر قمر، برونئی، بنگلادش و مالدیو هستند. خبرگزاری فرانسه به نقل از برخی تحلیلگران می‌نویسد که عمان و برخی کشورهای آسیایی مانند اندونزی که به‌طور سنتی مخالف اسرائیل بودند، احتمالا کشورهای بعدی در روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند و حتی ممكن است کشورهای آفریقایی نیز به توافق صلح بپیوندند. این تحلیلگران بر این باورند که در نهایت عربستان سعودی نیز به این روند ملحق می‌شود؛ نکته‌ای که مقامات آمریکایی نیز درباره آن ابراز امیدواری کرده‌اند.از سوی دیگر، روابط با عربستان برای نتانیاهو مهم‌تر از رابطه با دیگر کشورهای عرب است؛ زیرا عربستان دارای ثروت زیاد، وسعت زیاد و جایگاه بالایی در میان کشورهای اسلامی است و این می‌تواند کارت برنده‌ای در دستان نتانیاهو باشد. اسرائیل و عربستان هرگز روابط دیپلماتیک نداشته‌اند و شاهزاده فیصل، وزیر خارجه سعودی، پیش از این بارها گفته است که این پادشاهی از عادی‌سازی رابطه استقبال می‌کند اما پس از صلح میان فلسطین و اسرائیل. «ایهود یعاری»، تحلیلگر امور خاورمیانه، در‌این‌باره می‌گوید: «روابط میان اسرائیل و عربستان از دهه ۸۰ قرن گذشته مستحکم شده است. روابط ما در گذشته شامل طرح‌هایی برای ایجاد خط لوله نفت از میادین خلیج فارس از طریق اسرائیل به دریای مدیترانه بود، اما به دلایل سیاسی این طرح‌ها اجرا نشد». بااین‌حال آن چیزی كه عادی‌سازی را برای ریاض سخت‌تر كرده است، تغییر دولت در آمریكاست. اكنون اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس در یک موضوع اشتراک نظر دارند؛ ترس از تجدیدنظر «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب آمریكا، در سیاست‌های كاخ سفید در خاورمیانه.