خداحافظی با سکه‌ سلام بر دلار!

شرق: کمیته ملی المپیک طبق روال همیشگی خود، برای تقدیر از مدال‌آوران بازی‌های المپیک و آسیایی پیش‌قدم شده است. کمیته‌ای‌ها برای هر دوره حضور در این دو رویداد بزرگ ورزشی، پاداشی را تحت عنوان «پاداش پای سکو» در نظر می‌گیرند. اعضای هیئت اجرائی کمیته ملی المپیک حالا سه ماه مانده به بازی‌های المپیک 2020 توکیو نسبت به تعیین پاداش‌های این دوره نیز اقدام کرده است. طبق مصوبه هیئت اجرائی برای دارندگان مدال طلا، نقره و برنز به ترتیب 10 هزار، پنج هزار و سه‌هزار‌و 500 دلار تعیین شده که در مقایسه ‌با دور گذشته بازی‌های المپیک (2016 ریودوژانیرو) با افزایش دوبرابری مواجه بوده است. پاداش پای سکویی که برای المپیک 2016 اختصاص داده شده بود به ترتیب پنج، سه و هزار دلار بود؛ ارقامی که برگرفته از پاداش‌های المپیک 2012 لندن بود. با احتساب حدودی دلار در کانال 23 تا 25 هزار تومان، جایزه مدال‌آور طلای این بازی‌ها، رقمی حدود 250 میلیون تومان خواهد بود. البته اگر تا مرداد که المپیک برگزار می‌شود، نرخ دلار روند صعودی به خود نگیرد. ارتباط نزدیک رضا صالحی‌امیری، رئیس کمیته ملی المپیک، با محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور، یکی از اتفاقات خوبی است که در این دوره نصیب اهالی ورزش شده است. صالحی‌امیری که از چهره‌های با‌نفوذ سیاسی است و مهم‌‌تر از همه، به خاطر همسویی خاصی که با دولت دارد، اعتبارات ریالی و ارزی چشمگیری را به این نهاد تزریق کرده و از الان خیالش بابت اعزام به توکیو راحت است. طوری که یک میلیون دلار را به عنوان هزینه‌های ارزی (هتل، پول توجیبی ورزشکاران و مأموریت‌ها) و 10 میلیارد تومان دیگر را (پوشاک، البسه، بلیت هواپیما، عوارض خروج از کشور و...) در خزانه‌اش دارد. ‌سکه‌های دردسرساز اما تقدیر از ورزشکاران مدال‌آور، یکی از بحث‌های جنجالی چند سال اخیر ورزش کشور بوده که مسئولان این حوزه را با چالش‌های زیادی مواجه کرده است. اصلی‌ترین پاداشی که در هر دوره از بازی‌های المپیک و آسیایی و هرساله بعد از مسابقات قاره‌ای و جهانی به ورزشکاران مدال‌آور داده می‌شود، پاداشی است که از سوی وزرات ورزش و جوانان به آنها پرداخت می‌شود. در دهه‌های گذشته بسیاری از ورزشکاران مطرح کشور از مشکلات اقتصادی گلایه داشتند. قهرمانان المپیکی بارها با مقایسه دستمزدشان با فوتبالیست‌ها از این بابت انتقاد کردند. این انتقادها و گلایه‌ها موجب شد از المپیک 2000 سیدنی به بعد پرداخت پاداش به قهرمانان المپیک رشد چشمگیری کند. این رشد در اواخر دهه 90 مضاعف شد تا به نقطه کنونی رسید. به گونه‌ای که در آخرین حضور کاروان ورزش ایران در بازی‌های المپیک به ترتیب 300، 200 و 120 سکه تمام‌بهار آزادی پاداش برای دارندگان مدال طلا، نقره و برنز در نظر گرفته شد. تعداد این سکه‌ها برای بازی‌های آسیایی که آخرین دوره آن 2018 جاکارتا بود نیز 160، 80 و 40 عدد در نظر گرفته شد. حالا اما تحریم‌های بین‌المللی ایران و نرخ صعوی ارز و طلا در بازار شرایط را به قدری برای مقامات ارشد ورزش و البته دولت بغرنج کرده که وزارتی‌ها مجبور شده‌اند برای فرار از این بحران آیین‌نامه تجلیل از مدال‌آوران را تغییر بدهند؛ آیین‌نامه‌ای که در سازمان سابق و منحل‌شده تربیت بدنی تدوین شده بود. استارت این قضیه با مراسم تقدیر از مدال‌آوران بازی‌های آسیایی 2018 جاکارتا زده شد. آخرین مراسمی که وزارت ورزش برای تجلیل از مدال‌آوران برگزار کرد، ویژه قهرمانان بازی‌های آسیایی و پاراآسیایی ۲۰۱۸ اندونزی بود. در این مراسم که خرداد ۹۸ با حضور رئیس‌جمهور در سالن اجلاس سران برگزار شد، ۴۳۷ مدال‌آور اندونزی شامل ۲۲۲ ورزشکار آسیایی و ۲۱۵ ورزشکار پاراآسیایی مورد تجلیل قرار گرفتند. اگرچه پاداش این ورزشکاران مطابق با آنچه وعده داده شده بود، پرداخت نشد، اما برگزاری مراسم به میزان ۸۲ میلیارد تومان بار مالی روی دوش وزارت ورزش گذاشت. طبق تعهدی که وزرات ورزش و جوانان داده بود و مصوبه آن را تصویب کرده بودند، قرار بر این بود پاداش مدال‌آوران این بازی‌ها نیز به‌صورت سکه پرداخت شود، اما به جای سکه حواله نقدی به آنها اهدا شد. ‌ پاداش ویژه وزارت ورزش تنها برای طلایی‌های المپیک پرواضح است که با این وضعیت دیگر برای المپیک 2020 توکیو خبری از سکه‌های ریاست‌جمهوری نیست. بر اساس آیین‌نامه جدیدی که وزارت ورزش و جوانان تنظیم کرده، جوایز به‌صورت امتیازی و بر حسب رنگ مدال‌ها به‌صورت پاداش‌های نقدی به مدال‌آوران تعلق می‌گیرد. البته این تنها مختص بازی‌های المپیک نیست و تمامی رویدادها را شامل می‌شود. مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان، چندی پیش در اظهارنظری گفته بود: «در گذشته پاداش‌ها بر اساس سکه پرداخت می‌شد؛ یعنی زمانی که قیمت سکه نوسان نداشت. اما به خاطر تحریم‌ها و ایجاد نوسان در قیمت سکه، چگونگی پرداخت پاداش‌ها بر اساس تغییر در آیین‌نامه متفاوت از همیشه شد؛ طوری که امتیازها ملاک است». البته او در صحبت‌های چند ماه پیش گفت که وجه تمایزی را برای قهرمانان المپیک و سایر مدال‌آوران المپیک در نظر گرفته است: «برای ورزشکارانی که در توکیو صاحب مدال طلا شوند پاداش ویژه‌ای در نظر خواهیم گرفت. البته برای مدال‌آوران نقره و برنز هم پاداش مناسبی در نظر داریم. رنگ طلا در جایگاه کاروان کشورها در المپیک تأثیر زیادی دارد. به همین دلیل پاداش ویژه برای طلایی‌ها در نظر گرفته شده است. میزان پاداش‌ها تعیین شده و به موقع اعلام می‌شود تا موجب انگیزه ورزشکاران شود». پرداخت سکه‌های ریاست‌جمهوری تنها بخشی از جوایزی بود که دولت تا پیش از این برای افتخارآفرینان المپیک و پارالمپیک در نظر می‌گرفت. در کنار این پاداش‌های درخور توجه باید به هدایایی که استانداری‌ها، سایر نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی برای ورزشکاران در نظر می‌گرفتند نیز توجه کرد. با مقایسه پاداش ورزشکاران ایرانی با ورزشکاران سایر کشورها، ایران جزء کشورهایی است که پاداش نقدی چشمگیری به ورزشکاران پرداخت می‌کند و یکی از ١٠ کشور برتر دنیاست. هرچند همچنان به نظر می‌رسد موضوع پاداش ورزشکاران به یکی از مشکلات بنیادی ورزش ایران تبدیل شده و پابرجا باشد.