پکن شریک اصلی ریاض در اجلاس سالانه ابتکار سبز خاورمیانه
دوستی دو مطرود
مخالف سرسخت کمونیست در دوران جنگ سرد به این باور رسیده که دوران سیاه گذشته سپری شده و برای نفوذ بیشتر در عرصه بینالملل، دشمنی جای خود را به دوستی داده است. عربستان که تا اواخر دهه میلادی هیچ رابطه دیپلماتیکی با چین نداشت، اکنون میگوید پکن شریک اصلی آنان در خاورمیانه خواهد بود؛ البته در اجلاس سالانه ابتکار سبز خاورمیانه با محوریت محیط زیست. به گزارش خبرگزاری رسمی چین، شی جینپینگ، رئیسجمهوری این کشور، در تماس تلفنی با شاهزاده محمد بنسلمان، بر تمایل پکن برای همکاریهای استراتژیک با ریاض در «سطحی جدید» تأکید کرده است. در آن سو، ولیعهد عربستان سعودی زمانی که از تشکیل اجلاس سالانه ابتکار سبز خاورمیانه سخن میگفت، تأکید کرد چین در این طرح، شریک اصلی ریاض خواهد بود. البته آنطورکه رسانهها میگویند از زمان سفر بنسلمان به چین در بحبوبه انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده در سال گذشته، زمینه همکاری چین و عربستان فراهم شده است؛ چراکه رهبران هر دو کشور بهخوبی میدانستند که پیروزی جو بایدن در این انتخابات، به نفع هیچکدام از آنها نیست. بایدن، عربستان سعودی را حکومتی «مطرود» میخواند که باید به خاطر قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی مجازات شود. در آن سو، او به همراه اعضای حزب دموکراتش مصمم است مانع سلطه سیاسی پکن بر جهان شود. اما گستره دوستی این دو کشور تا آنجا پیش رفته است که برخی از تحلیلگران تأکید میکنند میانجیگر اصلی دیدار مقامات تهران با ریاض در عراق، نهتنها دولت بغداد بلکه پکن بوده است؛ دیداری که هر دو طرف اصلی ماجرا برخلاف گزارش رسانهها و تأیید برخی از مقامات عراقی و اروپایی، آن را تکذیب میکنند. این کارشناسان میگویند پکن تاکنون حاضر نشده بود به درگیری بین تهران و ریاض وارد شود و در حالی که این دو کشور از لبنان گرفته تا یمن مواضع متضاد با یکدیگر داشتند و دارند، پکن همچنان از توافق هستهای ایران حمایت میکند؛ موضوعی که برای ریاض خط قرمز به شمار میآید. اما این میانجیگری نشان داده است روابط این دو کشور اکنون از مبادلات تجاری فراتر رفته و به عرصه دیپلماتیک نیز کشیده شده است. گواه این موضوع نیز سخنان ولیعهد سعودی است که میگوید چین را یک «برادر قابل اعتماد» میداند و مایل به تقویت روابط استراتژیک با چین برای برنامه چشمانداز ۲۰۳۰ است. چشمانداز ۲۰۳۰ برنامهای است برای کاهش وابستگی عربستان به نفت، تنوعبخشیدن به اقتصاد این کشور و توسعه بخشهای خدماتی مانند بهداشتی، آموزشی، زیرساخت، تفریحی و گردشگری. وانگ یی، وزیر خارجه چین، ماه گذشته در گفتوگو با شبکه العربیه گفت کشورش سطح روابط خود را با ۱۳ کشور منطقه به همکاری استراتژیک افزایش داده و به این ترتیب چین به بزرگترین شریک تجاری و سرمایهگذاری اصلی کشورهای خاورمیانه تبدیل شده است. مؤسسه پژوهشی بروکینگز در تحلیل مینویسد: ریاستجمهوری بایدن باعث شد تا تغییرات چشمگیری در عرصه بینالملل روی دهد و قدرتهای اصلی بهدنبال یارکشی منطقهای و جهانی هستند و چین میخواهد از شرایط کنونی بیشترین بهره را ببرد.